KEDİ VE KÖPEKLERDE KEMİK, KAS VE EKLEM HASARLARI

Kedi ve Köpeklerde Kemik,kas ve Eklem Hasarları.(Kırık,çıkık ve Ezilme)

Evcil hayvanların kırık,çıkık,burkulma ve incinmeleri modern yaşam koşullarında sık görülmektedir.Trafik kazalarındaki travmalar,yüksek katlı apartmanlardan,damlardan düşmeler,sadizim amaçlı sopayla vurma,tekmelemeler sebep olarak sayılabilir.Bu da evcil hayvanlarımızda topallama,yürüyememe,acı çekmeleri ve yaşamsal fonksiyonlarında aksamalara yol açar.Kalıcı yada geçici rahatsızlıklar oluşur.Veteriner kliğine götürülmeden önce acil olarak neler yapılabilir.

BURKULMALAR VE İNCİNMELER:

Burkulma, bağ (kemikleri kemiklere veya kemikleri kaslara bağlayan doku) içeren bir hasardır. İncinme ise kasta meydana gelen hasardır.

Nedenleri

1-Aşırı zorlama .( Aşırı çaba sarf etme)

2-Tökezleme veya düşme.

3-Sert oyun.

Belirtileri:

1-Şişme.

2-Topallama. (Uzuvla ta olarak yere basamama veya uzva daha az ağırlık yükleme.)

3-Bölgeye dokunulduğunda ağrı , duyarlılık.

UYARI: Bütün hayvanlar doğuştan atlet değildir. Veteriner hekiminize danıştıktan sonra, hayvanınızın hoşlanacağı aktiviteler bulun ve yavaşça bir egzersiz programına başlayın.

İlkyardım:
1-Günde 3 veya 4 kere, her defasında 5 ila 15 dakika kadar, zarar görmüş bölgeye soğuk basınç (buz kütlesi veya kimyasal soğuk kütle) ya da ılık basınç uygulayın. Bir uygulamada ılık diğer uygulamada soğuk basınç kullanarak, soğuk e ılık basınç arasında değişim yapın. Basınçlara ve deri arasına bir havlu yerleştirin.

2-Egzersizi kısıtlayın. Hayvanı küçük kapalı bir yerde tutun. Sadece dışkı ve idrar yapacağı zaman kayışı takılı olarak yürütün.
24 saat içinde herhangi bir gelişme olmazsa veya hasar daha da kötüleşirse, bir veteriner hekime götürün. Kırık veya bağ yırtılması olup olmadığından emin olmak için bir röntgen filmini çekilmesi gerekecektir. Veteriner hekiminizin yazmadığı sürece, hayvanınıza asla reçetesiz olarak satılan ağrı kesiciler vermeyin. Zehirli olabilirler,ağrıyı giderelim derken mide problemleri yaşayabilirsiniz.

KIRIKLAR:

Kırıkların hazırlayıcı sebeplerinde bir takım kemik hastalıkları(osteomalasi,raşitizm),beslenme yetersizliği(yeterince kalsiyum alamama ) ve yeterince yavrunun güneş ışınlarından yararlanamaması.Kırıklar, kemikteki kırılmalardır. Tekil olarak yani kemiğin bir kısmında görülebilir veya kemikte ya da birden fazla kemik çok kısımlı kırılmalar olabilir. Kırıkların düz(pürüzsüz), temiz yüzeylere olabildiği gibi kıymıklar ve kırık parçalarda bulunabilir.

Kırıklar, ciddiyet açısından aşağıdakilere bağlı olarak değerlendirilir:

—Kırığın yeri.

—Temiz bir kırık olup olmadığı .(Küçük parçalar ya da kıymıklar bulunabilir.)

—Kırığın bir açıda veya düz olup olmadığı.

—Bir eklemin dahil olup olmadığı.

—Yavruların durumunda, kemiğin gelişim bölgelerinin etkilenip etkilenmediği.

—Kırık bölgesinin kapalı veya açık (kemiğin deriye saplanıp kalması) olup olmadığı.

Nedenleri:
—Travma (araba kazası veya yüksekten düşme gibi.)
—Sert oyun.
—Köpek ya da kedi kavgası.
—Hayvanı kötüye kullanma.
—Kemik hastalığı.

Belirtileri:
—Şişme
—Şekilsizlik (uzvun bir kısmı anormal olarak konumlanmış gibi görünür.)
—Aksama (uzvun tüm kuvvetini vermeme.)
—Olası morarma (kılın altından görülmesi zor olabilen.)
—Kemiğin parçasının deriye saplanıp kalması.

İlk yardım:
1-Hayvanı mümkün olduğunca sessiz ve sakin tutun.

2-Eğer kemiğin bir parçası kırık bölgesinden dışarı çıkıyorsa:
— Bölgeyi su ile veya tuzlu su ile(1 litreye yakın ılık suya bir çay kaşığı tuz ekleyin.) yıkayın.
— Açık kırık bölgesini birkaç santim geçecek şekilde uzatarak, yaranın üzerine gevşek bir şekilde bir sargı yerleştirin. Tercihen yapışmayan pet (bandaj) ya da sargı bezi süngeri gibi steril sargı kullanın; veya temiz bir bez parçası kullanın.
—Sargıyı bant ile sarın. Açık bölgeyi birkaç santim geçecek şekilde bandı uzatın. Kemiklere zarar vermediğinizden veya sargıyı çok sıkı sarmadığınızda emin olun.

3-Hayvanı bir kutu ve taşıyıcı veya bir kafese taşıyamıyorsanız o halde hayvanı tamamen sabit tutun, kırık bölgeyi, kırık tahtası ile bağlamayı deneyebilirsiniz. Kırık tahtaları, daha fazla hasarı önlemek amacıyla kırığı hareketsiz tutmak için kullanılır. Ancak yanlış yerleştirilmiş bir kırık tahtası yarardan çok zarar getirebilir. Kırığı doğru bir şekilde hareketsizleştirmek için, kırık bölgesinin üstündeki ve altındaki eklemlerle kırık tahtasına dahil edilmelidir
—Üçüncü basamakta anlatıldığı gibi bölgeyi yıkayıp sardıktan sonra, uzvu bulduğunuz pozisyonda kırık tahtasıyla bağlayın.
—Kırılmış uzvun her iki yanı boyunca sert bir yapı yerleştirin. Rulo haline getirilmiş gazete, çubuklar, dil baskıları veya kalemler (kediler ve küçük köpekler için) kullanabilirsiniz.
—Kırık tahtasını, tahtayı ve uzvu çevreleyen, çok kısımlı bölgelerde yerleştirilmiş bant ile veya çok kısımlı noktalarda uzuv ve kırık tahtası etrafında bağlanmış ve sarılmış bez şeritleri ile yerinde tutun.
—Eğer sert bir madde yoksa yaralı olmayan bacak kırık tahtası görevi görebilir. Kırık ve kırık olmayan bacakları yapıştırın veya bağlayın ve mümkünse ikisini arasına ince bir katman pamuk ya da bez yerleştirin. Dolaşımı kesecek kadar çık sıkı bağlamadığınızdan emin olun. Bunu anlayabilmek için şerit veya kumaş ile uzuv arasına her zaman iki parmağınızı yerleştirebildiğinizden emin olun. (yani iki parmağınızı şerit ile uzuv arasına yerleştirerek çok sıkı olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.)
—Küçük köpek ya da kediyi, küçük bir taşıyıcıya ya da kutuya yerleştirin.
—Kalça veya omuz kırıksa, hayvanı tahta üzerinde(ya da diğer sert bir yapı) kutu veya taşıyıcıda mümkün olduğunda hareketsiz tutarak hayvanın derhal bir hayvan hastanesine götürün
NOT: Bir uzvu kırık tahtası ile yanlış bir şekilde bağlamak, kırığı daha da kötüleştirebilir. Uzvu kırık tahtası ile bağlama konusunda emin değilseniz, hayvanı bir kutuda veya taşıyıcıda, ya da hayvanı en az hareket ettirecek şekilde taşımak daha iyidir. Hayvan çok direniyorsa veya hayvanı hareketsizleştiremiyorsanız hemen bir hayvan hastanesine götürün.
Kemiklerin dayanıklılığını artırmak için güneş ışınlarından yararlanma , yoğurt gibi kalsiyum içeren yiyeceklerin verilmesi önemlidir.

KEMİĞİN EKLEMDEN ÇIKMASI(ÇIKIK)

Çıkığa uğrayabilecek en bilinen iki eklem dirsek ve kalçadır.
Nedenleri:
1-Travma.
2-Düşme.
3-İri yapılı köpekler predispoze oluşu.(kangal,golden gibi)

Belirtileri:
—Dirsek:
1-Dirsek bükülmesi.
2-Vücuttan uzak veya vücuda doğru pozisyon almış alt bacak.
3-Bölgeye dokunduğunuzda hayvanın acı hissetmesi.
4-Ayak yere ulaşmaz.
—Kalça:
1-Belgeye dokunduğunuzda hayvanın acı hissetmesi.
2-Yerinden çıkmış arka bacak diğerinden daha kısa veya daha uzun.
3- Hayvan ayakta durduğunda, yerinden çıkmış olan bacaktaki ayak yere ulaşmaz.

İlk yardım:
1-Şok olup olmadığını kontrol edin.
2-Dirsek çıkığı durumunda, uzvu bulduğunuz pozisyonda kırık tahtası ile bağlayabilirsiniz. Ancak hayvanın hareketsizleştiremiyorsanız derhal bir veteriner kliniğine götürün.
3-Hayvanı mümkün olduğunca çabuk hayvan hastanesine götürün. Hayvanı, veteriner kliniğine ne kadar erken götürürseniz kemiğin cerrahi müdahaleye gerek kalmadan ekleme yeniden yerleştirilme şansı o kadar çok olur.

İ.SERDAR SAYAR
VETERİNER HEKİM