Müteahhitler tarafından inşa edilen150 m²’nin
altındaki konut satışlarından kaynaklanan ve indirim yolu
ile indirilemeyen katma değer vergileri iade edilmektedir. Şimdiye
kadar birçok yazımızda benzeri konulara değinmiştim. Bu yazımızda 2018 yılında Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu Kararı
sonrası netlik kazanan hangi harcamaların ait katma değer vergilerinin indirim
konusu, hangilerinin ise katma değer iade konusu olacağı bu yazımızın konusu
olacaktır.

YARGI KARARLARI DOĞRULTUSUNDA OLGUNLAŞAN
UYGULAMA

Öncelikle kronolojik bir hafıza tazelemesi
yapmakta yarar var. Katma Değer Vergisi Genel
Uygulama Tebliği’nin bazı bölümlerinin iptali için Danıştay 4 ncü Daire’sine açılan dava; Esas 2014/4835 dava, 2017/2170 karar numarası ile Gelir İdaresi Başkanlığı aleyhine
sonuçlandı. 2014 yılında
açılan dava dilekçesinde istenen Tebliğ’in yürütülmesinin durdurulması
için 25/03/2015 tarih ve YD
İtiraz 2015/5 numaralı Kararla yürütmeyi durdurma ret edildi. Yürütmeyi
durdurma kararının ret edilmesi üzerine Gelir
İdaresi Başkanlığı 16/12/2016 tarih ve 84958988-130 (5473-174) E.E. 135489 sayılı
genel yazı ile yürütmeyi durdurma kararı esas alınarak yapılacak uygulamayı
vergi idaresine duyurdu. Danıştay
Vergi Dava Daireleri Kurulu 07/02/2018 tarihve E:2017/681, K:2018/50 sayılı kararı ile
kısmen ret, kısmen kabul kararı verdi. Aşağıda bu kararlar doğrultusunda
gelişen uygulamalar açıklanacaktır.

ISITMA -SOĞUTMA, MUTFAK VE BANYO DONANIMLARI

İnşaatın arsa alımından başlayarak, plan, proje
de dahil olmak üzere her türlü inşaat malzemeleri ile ilgili yüklenilen katma
değer vergileri iade hesabına dahil edilmektedir. Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin bazı
bölümlerinin dava konusu edilmesi üzerine verilen kararlar doğrultusunda Gelir İdaresi Başkalığı bazı uygulama değişiklikleri
yaptı.

Örneğin; bina projesinde bulunan ısıtma, soğutma donanımları (inverter
iç ünite ve dış ünite tesisat bedelleri), mutfak dolabı, mutfak
tezgahı, lavabolu banyo dolabı, gömme dolap, duşakabin, küvet ile projede
bulunmamakla birlikte gömme şeklinde monte edilen dolapların sökülüp taşınma
işlemlerinin, maliyet ve ölçü uyumsuzlukları nedeniyle bir başka yere taşınması
mümkün olmayan ürünler için yüklenilen katma değer vergilerinin iade hesabına
dahil edilmesi sağlanmış oldu.

KDV
oranlarının belirlendiği 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararname’si ile net alanı 150 m² ye kadar konutların
arsasının durumuna uygun yüzde 1 veya yüzde 8 oranında katma değer vergisi
uygulanmaktadır.

Kentsel
dönüşüm kapsamında ise katma değer vergisi yüzde 1 oranında uygulanmaktadır.

Katma Değer Vergisi Kanununun 29/2
nci maddesi ile indirimli orana tabi işlemler dolayısıyla
yüklenilen ve işlemin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirim yoluyla
giderilemeyen katma değer vergisi tutarlarının Bakanlar Kurulu’nca tespit
edilecek sınırı aşan kısmının yılı içinde vergilendirme dönemleri itibariyle
nakden ya da mahsuben iadesi yapılmaktadır.

‘’Katma Değer Vergisi Genel Uygulama
Tebliği’nin '3.1.31. İade Hesabına Dahil Edilebilecek Yüklenilen
KDV' başlıklı bölümüne Örnek 1’de açıklanmıştır:Açılamalı örnek ‘’Ankastre
ürünlerle birlikte veya mobilyalı olarak satılan 150 m2’nin altındaki bir
konut tesliminden kaynaklanan iade talebinde; buzdolabı, fırın, davlumbaz,
bulaşık makinesi,
mobilya, perde, avize,vestiyer, televizyon ve
benzeri eşyalar, konut sahibi kişilercesökülüptaşınarak tekrar kurulup kullanılabilecek (eklenti) mahiyette
olup, bunların teslimi konut tesliminden bağımsız bir teslim olarak
değerlendirilmeyeceği,dolayısıyla söz konusu eşyaların teslimi için bu eşyaların
tabi olduğu KDV oranı uygulanacak ve konut ile birlikte teslim edilen söz
konusu eşyaların temininde yüklenilen KDV, genel esaslara göre
indirim konusu yapılacağı, ancak iade hesabına dâhil edilemeyeceği.’’Şeklindedir.

Bu açıklamalara göre; yukarıda
sayılan ürünlerden, yerinde inşa edilen, sökülüp götürülmesi ve taşınması
mümkün olmayan ve konutun satışından bağımsız olarak düşünülemeyecek nitelikte
olanların bünyesine giren ve yüklendiği halde indirimle giderilemeyen
katma değer vergisi müteahhitlere iade edilecektir.

Ancak;
söz konusu ürünlerin sökülüp taşınarak başka yerde tekrar kurulmak suretiyle
kullanılacak nitelikte olması durumunda, bu ürünlere ilişkin yüklenilen katma
değer vergisi genel esaslara göre indirim konusu yapılabilecek, ancak konut
satışına ilişkin iade hesabına dahil edilmeyecektir.

ÇEVRE, İSNAT VE PERDE DUVARLARI İLE SİTE İÇİ
YOLLARI İÇİN YÜKLENİLEN KDVİADE EDİLİR

Binanın üzerine inşa edildiği arsanın yapısından
kaynaklanan çevre düzenlemeleri, istinat ve perde duvarları, site  veya
yapının çevre duvarları, site içi zemin sertleştirme işlemleri, site içi
yolları ve benzeri harcamaların katma değer vergisi iade hesabına dahil
edilecektir.

ÇOCUK PARKI, SPOR ALANLARI, ÇİM  VE HAVUZ
GİBİ SOSYAL İHTİYAÇLAR İÇİNYÜKLENİLEN KDV İADE EDİLMEZ

Danıştay 4. ncü Dairesinin yukarıda yazılı
kararı Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’ni aksi yönündeki hükmünü
iptal etti. Gelir İdaresi’nin, binaların sosyal donatılarının yani; bir arada
bulunan konutların ortak kullanımına ait olan sosyal ve kültürel ihtiyaçları
karşılamak üzere düzenlenmiş çocuk parkı, bahçe düzenlemesi havuz, pergole,
kamelya, çim ekimi, spor alanı gibi alanlara ilişkin giderleri için yüklenilen
katma değer vergilerini konutun yapımı için zorunlu olmayan harcamalar olduğu
gerekçesiyle iade edilmeyeceği hükmünü iptal etti.

Sayılan bu alanların Anayasa'nın 2. maddesinde
devletin niteliklerinden biri olarak ifade edilen sosyal hukuk devleti ilkesi
gereği sosyal ihtiyaçlardan olduğu, nedeniyle yüklenilen KDV'nin de iade
edilmesi gerektiğini belirterek, Tebliğde yer alan aksi yöndeki
düzenlemenin iptaline karar verdi. 

Ancak; Danıştay
Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 07/02/2018 tarih ve Esas:2017/681,
Karar:2018/50 sayılı Kararı ile yapı ve tesislerde, kullanıcıların,
çalışanların veya müşterilerin sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamaya
yönelik olan yukarıda sayılan mekanların yapımına ilişkin harcamaların, konut
yapımıyla doğrudan ilgili olmadığı, sosyal ihtiyaçların karşılanması amacıyla
bu alanların yapılmasının zorunlu olmasına dayanılarak, bu kapsamda yapılan
harcamaların konutun inşasına yönelik olduğu sonucuna varılmasının yasal bir
dayanağı da bulunmadığı, nedenleriyle, temyiz istemine konu Daire
kararınınTebliğin, 'Örnek 2' deki
bu bölümünün kısmen iptaline ilişkin hüküm fıkrasında hukuka uyarlık
görmemiştir. 

Buna göre; kararın çocuk parkı, bahçe
düzenlemesi, havuz, pergole, kamelya, çim ekimi ve spor alanı hüküm fıkrasının
bozulmasına karar vermiş, ancak Danıştay 4 ncü Dairesi bu bozulan kararı hakkında
henüz bir karar vermemiştir. Muhtemeldir ki Danıştay Vergi Dava Daireleri
Kurulu Kararı yönünde içtihat oluşacaktır.

NET ALAN TANIMI PLANLI ALANLAR TİP İMAR YÖNETMELİĞİ’NE GÖRE HESAPLANACAK

Net
alan ile ilgili olarak birisi Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nde;
diğeri ise   Planlı Alanlar Tip İmarYönetmeliği’nde olmak üzere iki
farklı ve birbirleriyle çelişen “net alanı150 m2’ye kadar konut” tanımlaması
bulunmaktaydı. Danıştay 4 ncü Daire’sine açılan dava ile ilgili Karar: ”Net
alanı tanımlamasında bu konuda teknik düzeydedüzenleme ve tanımlama yetkisi
ve yeterliliği bulunan ÇevreŞehircilikBakanlığı
tarafından yayımlanan Planlı Alanlar Tip İmarYönetmeliği’nin dikkate alınması gerekir. Zira, bu
hususta teknik bilgi ve uzmanlığıüstdüzeyde olmayan Maliye
Bakanlığı’na her ne kadar tanımlama yetkisi verilmişse de bu yetkisi sınırsız olmayıp, “net alan” tanımlaması
teknik bir konu olduğundan uzman kuruluşlardangörüş alınması veya bu konuda teknik düzeydedüzenleme ve tanımlama
yetkisi bulunan kurumların düzenlemelerinden yararlanılması “idarelerin takdir
yetkilerine giren işlemleri tesis
ederken mutlak ve sınırsız hareket edemeyeceklerine ilişkin idare hukuku ilkesinin” bir gereği olup bu ilkeye
aykırı düşenyöntemle belirlenen dava konusu
düzenlemede hukuki isabet görülmemiştir.’’ Şeklindedir. Danıştay
Vergi Dava Daireleri Kurulu 07/02/2018 tarih ve E:2017/681,
K:2018/50 sayılı kararı ile de Tebliğ’in bu hüküm fıkrası
Danıştay 4 Daire kararı doğrultusunda hükme bağlanmıştır.

Buna
göre; Net Alanı “Bağımsızbölümiçerisindeki kapalı olup duvarlar arasında kalan net
alandır. Bu alana; kapı ve pencere eşikleri, 2.5 cm’igeçmemekkoşuluyla
sıva payları, kolonlar, duman, çöp,
atık, tesisat ve hava bacaları ile ışıklıklar, bağımsızbölümiçindekiasansör ve galeri boşlukları, tesisat odası, merdivenlerin altlarında 1.80
m.Yüksekliğinden az olan yerler, tek bağımsızbölümlü müstakil binalarda
bağımsızbölümiçindeki otopark,
sığınak, odunluk, kömürlük, hidrofor ve arıtma tesisi
alanı, su ve yakıt deposu ve kazan dairesi dâhil edilmez. Açıkçıkmalar, balkonlar,
zemin, çatı ve kat terasları, kat ve çatıbahçeleri
gibi en az bir cephesi açık olan mekânlar
ile aynı katta veya farklı katta olup bağımsızbölümün
eklentisi olan mekânlar ile ortak alanlar bağımsızbölüm net alanı içindedeğerlendirilmez. Bağımsızbölümüniçtenbağlantılı olarak çatı araları dâhil birden fazla katta yer alan
mekânlardanoluşması halinde bu
katlardaki bağımsızbölüme ait alanlar birlikte
değerlendirilerekbağımsızbölüm net alanı bulunur. BağımsızBölüm Toplam
Net Alanı: Bağımsızbölüm net alanı ile bağımsızbölüme ait eklenti veya
eklentilerin net alanlarının toplamıdır.” Şeklinde
tanımlanmıştır.

Bu
tanıma göre; Katma Değer Vergisi Kanunu’nun indirimli oran hükümlerinden daha
fazla konut yararlanacak ve müteahhitler de daha fazla katma değer vergisi
iadesi alacaklardır