Geçtiğimiz günlerde Orhan Kemal´in yazdığı “Eskici Dükkânı” adlı tiyatro oyununu izledik. Türk edebiyatının büyük ustası Orhan Kemal´in ürün verdiği türlerden biri de tiyatro oyunlarıdır. Her zaman insandan, umuttan ve aydınlıktan olan Orhan Kemal´in değişmez tavrını bir kez daha gözler önüne seren oyunlardan Eskici Dükkanı´nı Adanalı Dost Oyuncularının müthiş performansı ile izledik.
Kitap okumayan bir milletiz. Ama bir tiyatro izlemek veya bir film izlemek bir kitap okumamaya bedel diyebiliriz.
Konu, 1946-1948 yılları arasında Adana´da geçer. Kişiler gerçekten yaşamış ya da yaşamamışta olmayabilirler. Ama oyunun tamamı bir bütün olarak Adana ortamının her bakımdan yerel renklerini taşıyor. Özellikle şive tam “Adanalıca” diyebiliriz.
Orhan Kemal sanki bugünleri o günden görmüş de yazmış. Kuşak çatışmalarının yaşandığı oyunda bugünkü koşullara da bir yanıt niteliğinde sayılan Eskici Dükkânı´nı kaçırmamanızı isterim. (Oyunun tekrarı 5 Mayıs 2018 Cumartesi günü)
Ve oyunun konusuna gelince; Abidinpaşa Caddesi´nde olan eskici dükkânını almaya çalışan yabancılar, Topal Eskici´ye 3 bin lira fiyat veriyorlar. Eskici bunların İngiliz olduğunu anlayınca dükkândan kovuyor. Daha sonra fiyatı 5 bine 10 bine çıkarıyorlar ama Topal Eskici yine satmıyor. Aradan bir süre geçiyor, 2 oğlu pamuk toplamaya gidiyor ve sivrisineklerden dolayı sıtmaya yakalanıyorlar, güçlükle Adana´ya geri dönüyorlar. Ölümcül hastadırlar. Topal eskici daha önce dükkânını 2 bin liraya almak isteyen göçmen Türk´e oğullarını kurtarmak için 1200 liraya satmayı kabul eder. Ama aynı yabancılar bu kez fiyatı 20 bin liraya yükseltirler.
Kurtuluş Savaşında Kuvvacı olarak çarpışan Topal Eskici savaşta bir ayağını kaybettiği için yabancı ülke insanlarına karşı kin beslemektedir. 20 bin lirayı duyan ve bu fiyata satılmasını isteyen başta karısı olmak üzere herkese karşı çıkar. Ve şöyle der:
“Bunnarda para çok. Bugün benim dükkanımı yarın sizin evlerinizi, birgün, bağ, bahçelerinizi, derken ırzımızı namusumuzu, ardından vatanımızı…bana bakın banaaa! (Topal bacağına vurarak) Bu vatanın kurtuluşuna bacak verdim ben, bacaaak,! Üzerinize ölü toprağı mı serpildi? Uyanın Ashabül Kehf uykusundan eşşeoğlu eşekler..” der ve seyircilere dönerek “Uyanın!” diye bağırır.
İşte bu son sözler seyirciden büyük alkış almıştır. Bu alkışlar; Yakın tarihimizde yabancılara mülk satışı için yasa çıkaranlara, izin verenlere ve satanlara karşı, Adana Dost Oyuncuları´nın performansıyla birlikte Kuvvacıların birer tepki alkışlarıydı.
Orhan Kemal´in bu oyunu seyretmek bende büyük bir iz bıraktı. 71 yıl önce o günden bugünleri gören Orhan Kemal´i anarken ve o günleri bugüne taşıyan Adana Dost Oyuncuları´na, yönetmeni ve tüm ekibine teşekkür ediyoruz.
