Maliye Bakanı’nın “beklentilerimiz gerçekleşti, eylülde enflasyon tek haneye inecek” sözleri daha unutulmadan, bir gece operasyonu ile Merkez Bankası’nın başkanının görevden alınması, sonrasında da “kendisine ekonomi toplantılarında faizi indirmesini söyledik, ‘faiz düşerse enflasyonda düşer’ dedik, gerekeni yapmadı” denerek gerekçe gösterilmesi…
Tüm bunların ardından son “Beş Yıllık Kalkınma Planı 2014/18” ardından, onbirinci “Beş Yıllık Kalkınma Planı 2019/23” Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onayının ardından meclise sunuldu…
Her ülkenin olduğunca, herkesin önüne bir “hedef” ya da “plan” koyarak çalışma yapması günümüzde oldukça önem taşıyor.
Gelişmekte olan ülkeler “beş yıllık” bir zaman dilimi üzerine çalışmalar yaparken, kimi “teorisyenler” süper ülkelerin “elli-yüz yıllık” projeler oluşturduklarını dile getirirler. Örneğin, Ortadoğu’nun “yeniden yapılanmasının”, yıllar önce BOB adı altında ortaya çıktığı, haritaları belirlendiği “hep” anlatılır!
Tüm bu gelişmelere nasıl gelindi, neler yaşandı, şu an yaşananlar neler; bir bakalım…
***
Onuncu “Beş Yıllık Kalkınma Planı 2014/18” oluşturulurken şu ana koşullar üzerinde durulmuştu:
Bir; yenilikçi üretim, istikrarlı büyüme,
İki; yaşanabilir yerler, sürdürülebilir çevre,
Üç; nitelikli insan, güçlü toplum,
Dört; kalkınma için uluslararsı işbirliği…
O günler, üzerinde durulan koşulları köşelerine alan “iktidar” ergilerine kolayca ulaşan köşe yazarları dile getirirken “zamanın ruhu yakalandı” sözüne sıkça yer verdiler. Ülkenin “birinci sınıf ekonomiler grubuna girmesi için yeterli temel ortamın” sağlandığını bile dile getirmeyi “ödev” saydılar!
2014/18 planında yer alan “yenilikçi üretim, istikrarlı büyüme, yaşanabilir yerler, sürdürülebilir çevre, nitelikli insan, güçlü toplum, kalkınma” ne oldu, nasıl gerçekleşti?
Bu sorunun yanıtını vermek hem kolay, hem zor!
Yaşamın içinde, pazarda, sokakta, iş alanlarında olanın kolaylık karşılık vereceği, örnekleyebileceği binbir tane madde saymak olası…
İçeride üretilen ürünleri işleyen fabrikaların satılması, üreticinin üretme eyleminden uzaklaştırılması, yerli üretimin tıkanmasının sağlanması, kentlerin sığınmacılarla doldurulması, sığınmacıların ekonomik yaşamı bozması, eğitimin içi boşaltılarak nitelikten uzaklaştırılması, kalkınma bilincinin zedelenmesi, toplumun ayrıştırılması…
Bunların hangisini yadsıyabilirsiniz?
Elinde “iktidar” gücünü bulunduranlardan, olanları “böyle” düşünmek beklenir mi; bilinmez!
***
Önümüzdeki “Beş Yıllık Kalkınma Planı 2014/18” bakalım…
Katılımcı, uzun çalışmalar sonucu ortaya çıkan bir plan olduğu anlatılıyor…
Tüm bakanlıklar, kamu kurumları-kuruluşları, kamu meslek odaları, sivil toplum örgütleri, “vatandaş anket yoluyla ondokuzbin katılımcının görüşleri-önerileri alınarak…
Ortaya çıkarılan çalışmayla ülkenin kalkınma vizyonu ortaya konacak, halkın temek değerleri-beklentileri karşılanacak, uluslar arası konum yükseltilecek, yurttaşın erinci artırılacak “daha çok üreten, adil bölüşen, daha yaşanılabilir bir ülke” olunacak.
Onuncu, ya da daha önceden belirlenen koşulları yineleyen, “planlar arasında” olmasına karşın gerçekleştirilemeyen, onbirinci planda da yer alan maddeler…
Türkiye’nin yüksek gelirli ülkeler arasına girmesi,
Kişi başına gelirin onikibin doların üzerine çıkarılması,
Dışasatımın artırılması,
İşsizliğin yüzde onun altına geriletilmesi,
Nitelikli büyümenin sağlanması,
Dönemde dört milyon ‘istihdam’ oluşturması,
Hukukun üstünlüğü, güçlü demokrasi, sürekli geliştirilen özgürlükler benimsetilmesi,
Yerli üretimin artırılması,
Tarım, turizm, savunma sanayinin geliştirilmesi,
Yaşanabilir kentler, sürdürülebilir çevreye yer verilmesi…
***
Sokakları, caddeleri, nereleri gezerseniz gezin, kimlere sorarsanız sorun. Alt alta sıralanan satırların hiçbirisi için “neden bu plan arasında var” denemez! Ancak kusura bakılmasın ama, onuncu “Beş Yıllık Kalkınma Planı 2014/18” olan, bir türlü gerçekleştirilemeyen, üstelik bazı maddelerin gerçekleşmemesi için da bolca “çaba” harcanmasına karşın, onbirinci “Beş Yıllık Kalkınma Planı 2019/23” arasında da bulunan maddelerin neden orada olduğunu da soralım…
Biliyoruz ki…
Ne bakanın “beklentileri tutturduk” açıklaması,
Ne açıklanan onbirinci “Beş Yıllık Kalkınma Planı 2019/23”,
Ne de ‘faiz düşerse enflasyonda düşer’ tümcesinin açıklaması değil!
Ülkemiz tarımıyla, hayvancılığıyla, doğasıyla, kendi varsıllıklarıyla barışmak zorunda. Toprağı ekilmeli, suyu kullanılmalı, otu besiciye yaramalı. Yurttaşın yaşam niteliğini artırmak için “alım gücünü” sağlayıcı adımlar plansız-programsız-beklentisiz salt “insan” olma adına sağlanmalı.
Yaşama tutunabilmek uğruna kendini ortaya koyan, toprağını ekebilmek için gecesini-gündüzüne katan, ağır koşulların karşısında yıkılmayan-direnen, açlık sınırı altında “doyamadan” yaşayan öyle çoklarını tanıyor-biliyoruz ki... Beş yıl sonra yine aynı “Beş Yıllık Kalkınma Planı” yinelenmemeli…