20. MİLLİ EĞİTİM ŞÛRASI: ŞEKLİ OTORİTER, FİKRİ KAPİTALİZM, İDEOLOJİSİ DİNCİLİK, STRATEJİSİ METALAŞMA, TAKTİĞİ NİFAK SOKMA
İki gündür devam eden ve bugün maddelerin oylanacağı 20. Milli Eğitim Şûrasının ana gündemini “Eğitimde Fırsat Eşitliği” oluşturuyor. Şûrada elbette bazı sorunların altı çiziliyor ve olumlu öneriler de bulunuyor. Ama ana omurgası kapitalizm, şekli biçimi de otoriterlik olan bu Saray’da toplamalardan (Toplantı değil toplama denebilir) “eşitlik” ve “nitelikli bilimsel” eğitim çıkmaz, aksine sorunları artırır, umarım yanılırım. Yine de olumludan olumsuza doğru gidelim.
Taslak raporu dikkate alırsam, şûranın dört olumlu yanı şu şekilde sayılabilir:
1- Eşitsizliğin Sorun Görülmesi
Her şeyden önce Davos’ta ve TÜSİAD’da da zaman zaman gündem yapıldığı üzere “eşitsizliğin” sorun olduğunun kabulüdür. Ama Davos, Şûradan daha iyi durumda idi, en azından “kapitalizmin” adlandırmasını yapıyordu, kapitalizm içinde eşitsizlik ve yoksulluk olduğunu kabul ediyordu. Ben buna kapitalizmin yolsuzlukların da kaynağı olduğunu ekleyeyim. Şûra sorunu yaratan sistemin kapitalizm olduğunun maalesef farkında değil ama eşitsizliği ana gündem yapması önemli.
2- Öğle Yemeği
Kapitalizmin yarattığı yoksulluk sorununun bir göstergesi de okullarda çocukların yemek imkanının bile olmaması idi. Şûra taslak raporunda “1. 3. 1. Tüm okullarda ücretsiz öğle yemeği ve beslenme desteği sağlanmalıdır” maddesi yer almaktadır. Umarım şûradan geçer. Öğrencilerin günde ulaşımla birlikte 6-9 saat olan okul zamanında aç kaldıklarını öğretmen arkadaşlarım sürekli hatırlatıyordu, birkaç hafta önce ben de yazmıştım.
3-Okul Öncesi 5-6 Yaşın Zorunlu Kapsama Alınması
Şûra taslak metni şu öneriyle başlıyor: “1. 1. 1. Beş yaş okullaşma oranının kısa vadede yüzde 100’e ulaştırılması için gerekli fiziki ve beşeri imkanlar sağlanmalıdır. Ayrıca 3-4 yaş için de eğitime erişim imkanları artırılmalıdır.”
4- Özeldeki Özlük ve Ücretlerde Kamunun Taban Sayılması
Şûraya şu olumlu öneri de sunulmuş durumda. “3. 3. 4. Özel öğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin devlet okullarında görev yapan öğretmenlerle asgari aynı düzeyde özlük haklarına sahip olmaları yönünde düzenleme yapılmalıdır.”
Genel olarak uygulamaya yönelik olumlu öneriler var ama omurga ve strateji yanlış olunca meydanda taktikle sorunlar çözülemez. Ama dört ana konsept veya şûranın özünü, suretini; “kapitalizm, metalaşma ve özelleştirme”, “dincileştirme”, “hiyeraşileştirme/nifaklaştırma” ve “otoriterleştirme” oluşturmaktadır.
1- Şekli Otoriter: Özgürlük Yoksa Eşitlik Yoktur, Cumhurbaşkanlığının Himayesinde ve Külliyede Şura Bilim ve Eğitim Anlayışına Temelden Ters
Özgürlük ve eşitlik birbirinin ayrılmaz parçasıdır, özgür olmayanın eşitliğinden söz edilemez.
20. Milli Eğitim Şûrası; “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın himayelerinde” ve “Eğitimde Fırsat Eşitliği” başlığı altında ‘’Temel Eğitimde Fırsat Eşitliği”, “Mesleki Eğitimin İyileştirilmesi” ve “Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi” konularında 1-3 Aralık 2021 tarihleri arasında Ankara’da toplanacaktır” deniyor. “Himaye” yetmiyor, mekanı da “Saray” veya “Külliye” oluyor.
2- “Eğitim Sektörü”: Dayandığı Fikir Kapitalizm, Stratejisi Metalaşma
Raporda bilim, aydınlanma, demokrasi gibi herhangi bir kavram geçmezken her yeri “sektörleşme” üzerinedir. Yani ana fikir “kapitalizmi” temel alıyoruz, bunun için “metalaştırıyoruz/ticarileştiriyoruz”, dahası “Özelleştiriyoruz”, şu anda bunu en çok da “meslek liseleri” üzerinden, yoksulluğu bile kapitalizmin sömürüsünün parçası yaparak devam ediyoruz deniyor. Birkaç örnek vermek yeter:
“2. 1. 1. Resmi ve özel tüm mesleki ve teknik eğitim kurumlarında ulusal ve uluslararası sektörlerin ihtiyaçları doğrultusunda programlar açılmalı ve mevcut öğretim programlarının güncellenmesi sağlanmalıdır. Bu kapsamda yabancı dil ağırlıklı mesleki eğitim programları, sanal ve artırılmış gerçeklik, alana özgü yazılım ve kodlama eğitimleri yaygınlaştırılmalıdır.”
2. 1. 18. Döner sermaye kapsamında elde edilen gelirlerin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalı ve bu kapsamda üretilen ürünlerin satışı için etkin mekanizmalar kurulmalıdır.
2. 1. 21. Mesleki eğitim kurumlarımızın ulusal ve uluslararası rekabetini desteklemek için mesleki eğitim alanındaki ulusal ve uluslararası yarışmalara katılımları desteklenmelidir.
2. 2. 1. Mesleki ve teknik eğitimde kalitenin artırılması ve öğretmenlerin mesleki gelişimlerinin desteklenmesi amacıyla ilgili paydaşlarla iş birliği içerisinde sektörel mükemmeliyet merkezleri kurulmalıdır.
2. 2. 3. Özel eğitime ihtiyacı olan ve kaynaştırma kapsamındaki öğrencilerin işletmelerde beceri eğitimi ve staj imkanlarından yeterince faydalandırılmaları amacıyla teşvikler uygulanmalıdır.
2. 2. 4. Meslek lisesinden mezun olan öğrencinin beceri eğitimi/staj yaptığı işletmede istihdam edilmesi durumunda ilgili işletmeye vergi indirimi yapılması gibi teşvik edici uygulamalara gidilmelidir.
2. 2. 10. İşletmelerde meslek eğitimi süresince ödenen SGK primlerinin borçlanma yoluyla uzun vadeli sigorta primleri kişiler tarafından yatırılarak emekliliğe sayılmalıdır.
2. 3. 3. Mesleki ve teknik eğitim kurumlarında sağlanan mesleki eğitimin yanı sıra diğer ortaöğretim kurumlarında sektörün ihtiyaç duyduğu becerileri kazandırmaya yönelik seçmeli bazı meslek dersleri konulmalıdır.”
Kapitalizm ve metalaşma temel fikir, madde madde say say bitmez. Peki, eşitsizlikleri yaratan mı kapitalizm yoksa çözecek olan mı?
3-İdeolojisi Dincilik: Durmak Yok
Meslek liselerine dinci akımların ve tarikatların rahatça girmesi, öğrencilerin cemaat ve tarikatlara yönlendirilmesi için öneri hazır: “2. 1. 9. Mesleki eğitim öğrencilerinin ahilik ve fütüvvet geleneğine ilişkin farkındalığını artıracak faaliyetler yapılmalıdır.”
4-Nifak Sokma: Öğretmenliği ve Öğretmenleri Bölme
Şûrada öğretmenliğin bütünlüğüne ve eşitliğine değil “kariyer” altında aday, normal, uzman, baş öğretmen olarak bölünmesi esas alınmaktadır. İdarecileri de eklersek 5 kategori oluşturularak öğretmenlik hem hiyerarşik otoriter şekle dönüştürülmekte hem de aralarına nifak sokulmaktadır.
“3. 3. 1. Öğretmenlik meslek kanunu çıkarılmalıdır. Kanun resmi ve özel tüm okullarda çalışan öğretmenleri kapayacak şekilde düzenlenmelidir
3. 3. 11. Öğretmenlik bir kariyer mesleği olarak düzenlenmelidir. Kariyer sürecindeki ilerlemelerde öğretmenlerin özlük haklarında anlamlı ve belirgin artışlar sağlanmalıdır.
3.2. 6. Mesleki gelişim programları öğretmenlerin kariyer gelişimini destekler nitelikte planlanmalıdır.”
Bu maddeler; şûra başlığındaki eşitlik söylemine tabandan karşıttır.
Bu anlayışla öğretmenlik mesleğine dair bir kanun çıkarılması öğretmenlik ve eğitime daha da büyük zararlar verecektir. Mevcut mevzuatta öğretmenin saygınlığının yeterlidir, öğretmen özlüklerinin verilmemesi ve öğretmene saygı gösterilmemesi uygulamayla ilgili bulunmaktadır. Bir yasayla öğretmenler arasına nifak sokulması öğretmenlik mesleğinin saygınlığını ve özlüklerini daha da bozacaktır.
Sözün özü bazı maddelerde sorunlar belirtilse ve palyatif uygulamaya yönelik olumlu maddeler önerilse de özünün “kapitalizm, metalaşma ve özelleştirme”, “dincileştirme”, “Hiyeraşileştirme/nifaklaştırma” ve “Otoriterleştirme” olduğu bir şûradan eşitlik değil bu sayılanlar çıkar.
