Bugünkü yazımda Adana Milletvekillerimizin 26. dönemin başladığı 17 Kasım 2015 Tarihinden, incelemenin yapıldığı 30 Mart 2018 tarihine kadar geçen 865 günde TBMM’de yapmış oldukları meclis faaliyetlerini incelemeye çalışacağım.
Temsili demokrasilerde ulusal egemenlik hakkı seçilen temsilciler aracılığı ile kullanılır. Halkın temsilcileri parlamentoda yasama görevini yerini getirirler. Yazının amacı bu süre içerisinde Adana halkını temsil eden Milletvekillerinin asli görev alanları olan TBMM ve kullanılması olası araçları ne denli kullanıp kullanmadıklarının tespit edilmesidir. Çalışmamızda TBMM Web sitesindeki veriler esas alınarak milletvekillerinin faaliyetleri 14 başlık altında incelenmiştir. Çalışmamızda kullanılan veriler şunlardır.
1.İlk İmza Sahibi Olduğu Kanun Teklifleri
2.İmzası Bulunan Kanun Teklifleri
3.Sahibi Olduğu Sözlü Soru Önergeleri
4.Sahibi Olduğu Yazılı Soru Önergeleri
5.İlk İmza Sahibi Olduğu Genel Görüşme Önergeleri
6.İmzası Bulunan Genel Görüşme Önergeleri
7.İlk İmza Sahibi Olduğu Meclis Soruşturma Önergeleri
8.İmzası Bulunan Meclis Soruşturma Önergeleri
9.İlk İmza Sahibi Olduğu Meclis Araştırma Önergeleri
10.İmzası Bulunan Meclis Araştırma Önergeleri
11.İlk İmza Sahibi Olduğu Gensoru Önergeleri
12.İmzası Bulunan Gensoru Önergeleri
13.Genel Kurul Konuşmaları
14.Komisyon Konuşmaları
Tablo-1’de Adana Milletvekillerinin yukarıda sayılı olarak verilen 14 değişkene göre toplu performansları görülmektedir.
İncelememizde ele aldığımız ilk faaliyet konusu kanun teklifleri olmuştur. Yasa yapmak parlamentolarının asli görevidir. Kanun teklifleri ilk imza sahibi olarak verdiği yasa önergeleri ve imzası olan yasa önerileri olarak ikiye ayrılmıştır. İlk imza yasa teklifi verme konusunda Adana Milletvekilleri arasında Meral Danış Beştaş (HDP) 30 kez ilk imza yasa teklifi sunarken, Elif Doğan TÜRKMEN (CHP) 24 teklif sunmuştur. Mevlüt Karakaya (MHP), 5 İbrahim Özdiş (CHP) 3 ilk imza teklifi sundular. İlk İmza sahibi olduğu yasa önerisinde bulunmayan Fatma Gül Demet Sarı, Mehmet Şükrü Erdinç, Necdet Ünüvar Ömer Çelik, Tamer Dağlı, Talip Küçükcan AK Parti milletvekilleridir.
İmzası olan yasa tekliflerine baktığımızda ise CHP’li Milletvekilleri ön plana çıkmaktadır. Elif Doğan Türken (79), İbrahim Özdiş (47), Zülfikar İnönü Tümer (35), Aydın Uslupehlivan (35) teklife imza koyarken HDP Milletvekili Meral Danış Beştaş 30 yasa teklifine imza koymuştur.
En az yasa teklifine imza koyanlar ise 2 imza ile Ömer Çelik, Talip Kücükcan ve Muharrem Varlı olmuştur. Onları 3 teklife imza koyan Fatma Güldemet Sarı ve Seyfettin Yılmaz takip etmiştir. Muhalefet partilerinin verdikleri yasa önerisinin iktidar milletvekillerinden daha fazla olması dikkat çekicidir.
İkinci olarak sözlü soru önergelerine baktığımızda sadece dört milletvekilinin bu hakkı kullandığını görüyoruz. Elif Doğan Türken (11), Meral Danış Beştaş (7) Zülfikar İnönü Tümer (3), Mevlüt Karakaya (1) kez bu hakkı kullanmıştır. Diğer 10 Adana Milletvekilleri sözlü önergede bulunmamıştır.
Yazılı soru önergelerine baktığımızda ise Meral Danış Beştaş (354), Elif Doğan Türken (227), İbrahim Özdiş (142), Mevlüt Karakaya (80) , Zülfikar İnönü Tümer (39) kez ile bu hakkı en çok kullanan milletvekilleri olurken MHP Milletvekilleri Seyfettin Yılmaz ve Muharrem Varlı 1’er kez bu hakkı kullanırken AKP’li 6 Milletvekili ise yazılı soru önergesinde bulunmamıştır.
Üçüncü olarak ele aldığımız konu genel görüşme önergeleridir. Genel görüşme toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun, TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi önergeleridir ve genel görüşme açılması için hükümet, siyasi parti grupları veya en az 20 milletvekili tarafından yazılı bir önergeyle istenebilir.
Genel görüşme önergelerine baktığımızda ilk imza sahibi olarak bu hakkı kullanan milletvekili olmamıştır. Buna karşın imzası olunan soruşturma önergesine baktığımızda CHP’li milletvekilleri İbrahim Özdiş(5) , Elif Doğan Türkmen (3) Aydın Uslupehlivan (1) önergeye imza verirken MHP Milletvekili Muharrem Varlı 2 önergeye imza koymuştur. Bu dört milletvekili dışındaki 10 milletvekilinin herhangi bir görüşme önergesi talebi olmamıştır. Ayı şekilde7 ve 8 değişkenler olan meclis soruşturma önergesi Adana vekillerince verilmemiş ya da imza konulmamıştır.
9 ve 10 değişkenlerimiz olan meclis araştırma önergelerinde ilk imza sahibi olarak Meral Danış Beştaş (76), Elif Doğan Türkmen (43), Mevlüt Karakaya (13) Zülfikar İnönü Tümer (10), Muharrem Varlı (7) İbrahim Özdiş (5) Meclis Araştırma Önergesinin ilk imza sahibi olmuştur. AK Partili Milletvekillerinden sadece Necdet Ünüvar bu hakkı 3 kez kullanırken diğer AK Partili Adana Milletvekilleri bu hakkı kullanmamıştır.
İmza verilen araştırma önergelerine baktığımızda ise İbrahim Özdiş (448), Elif Doğan Türkmen (400), Meral Danış Beştaş (283), Zülfikar İnönü Tümer (199), Mevlüt Karakaya (148) Muharrem Varlı (122) Aydın Uslupehlivan (102) meclis araştırma önergesine imza vermiştir. AK Parti Milletvekillerinden Necdet Ünüvar 5, Tamer Dağlı ve Fatma Güldemet Sarı 1 imza verirken diğer AK Parti milletvekilleri meclisin araştırma yapması gerektiren bir durum olmadığı düşüncesindedir.
TBMM denetleme yollarından biri olan Gensoru başbakana veya bakanlardan birine, milletvekilleri tarafından açılan ve sonunda soruşturma yapılması istenebilen soru tarzıdır. TBMM ilk imza sahibi olarak gensoru sunan Adana Milletvekili bulunmamaktadır. Zülfikar İnönü Tümer ise 1 gensoru önergesine imza koymuştur.
13 Nolu değişken TBMM Genel Kurulunda 14 Nolu değişken ise komisyonlarda söz ala sayısını göstermektedir. Söz kullanma açısından ikisinin toplamı alındığında
Meclis konuşmalarına baktığımızda kürsü hakkını en çok kullanan Adana Milletvekili 373 kez kürsüyü kullanan Meral Danış Beştaş (HDP) oldu. Bektaş’ı 146 konuşma ile İbrahim Özdiş (CHP), 140 konuşma ile Mevlüt Karakaya (MHP) ve 115 konuşma ile Zülfikar İnönü Tümer (CHP) izledi.
Bu süre zarfında en az kürsü kullanımına aittir. Aydın Uslupehlivan (CHP) biri yemin diğer ikisi 2015 ve 2016 da bütçe görüşmelerine dair fikir beyan etmek üzere toplamda 3 kez söz hakkı kullanmıştır. Uslupehlivan’ın yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle kendisine şifalar diliyoruz.
Kürsüyü en az kullanan ikinci Adana Milletvekili ise Fatma Gül Demet Sarı olmuştur. Sarı’nın konuşmalarının beşi bakanlık bütçesi ile görüşmelerle ilgilidir. Bir tanesi hakkındaki gensoruya yanıt vermiş, birinde de yemin töreninde kürsü kullanmıştır. Diğer iki konu ise Aladağ yurt kapatılması ve bir yasa teklifi hakkındadır. Güldemet S
arı’nın ortalama söz alma süresi yemin sonrası 108 günde bir olmuştur. Güldemet Sarı 318 Gündür söz hakkı kullanmadı.
Talip Küçükcan’da Adana Milletvekilliği süresince Kürsü ’den uzak kalan 3. isim oldu. Küçükcan toplam 18 kez kürsüyü kullandı. TBMM Adana Milletvekillerinin yasama, denetleme faaliyetlerine dair 14 etkinlik toplam sayılarına göre değerlendirme yapıldığında
Meral Danış Beştaş 1154 etkinlikle ilk sırada yer almıştır. Elif Doğan Türkmen 848 , İbrahim Özdiş 796, Zülfikar İnönü Tümer 404, Mevlut Karakaya 392 etkinlikle onu takip etmektedir. Bu beş milletvekili en etkin biçimde yasama ve denetleme araçlarını kullanan Adana Milletvekilleri olmuştur ve
TBMM Milletvekili karnesinde geçer not almıştır. 
Kullanım düzeyi orta altı kabul edilebilecek ikinci grupta ise 2 milletvekili yer almaktadır. Bu grupta yer alan milletvekillerinden Muharrem Varlı 194 Aydın Uslupehlivan 153 etkinlikte bulunmuştur.
Yasama ve denetleme araçlarının kullanımı düşük kabul edilebilecek ve Meclis faaliyet karnesi zayıf olan grubu kendi içerisinde ikiye ayırdık. 3. grupta olarak nitelediğimiz ortalama altında Seyfettin Yılmaz (MHP), Necdet Ünüvar (AKP) yer almaktadır.
Dördüncü grup TBMM Karnesi zayıf ve en az etkinlikte bulunan Milletvekillerinden oluşmaktadır. Bu grupta AK Partili Mehmet Şükrü Erdinç(31) , Tamer Dağlı (27), Ömer Çelik (23), Talip Kücükcan (20) yer alırken Milletvekilleri arasında son sırayı Fatma Güldemet Sarı (13) almıştır. Üç ve dördüncü grupta yer alan Milletvekilleri
TBMM Milletvekili karnesinde geçer not alamamıştır.
Demokrasilerde parlamentonun etkin kullanımı hayati önem taşır. Parlamento siyasetin kalbidir ve meşru zemindir. Toplumun gözü, kulağı oradadır ve o mekanizma içerisinde her şey konuşulur tartışılır ve şeffaflıkla bunlar kamuoyunun gözü önünde olur.
O nedenle pek çok batı demokrasisinde parlamentoda görev yapan vekillerin performansları çok yakından takip edilir. Bu amaçla kurulan STK, düşünce kuruluşları bulunur. Kamuoyu bu tür çalışmalara bir değer atfeder. Parlamenterler gelecekte bu görevlerine devam edebilmek, hizmet sunabilmek adına bu tür performans kriterlerine önem verirler.
Ülkemizde politikanın gerçekleri farklıdır. Genelde lider ve dar bir kadro sultasına dayalı, tabana yayılmayan bir seçme ve seçilme mekanizması demokrasiyi bir türlü içselleştiremez. Seçilmişlik aslında bir tür atanmışlık ve seçim yoluyla onanmışlık türüdür. Çok seslilik yerini tek sesliliğe, performans ve başarı yerine lidere ve ana kadroya yakınlık kriterine bırakır. Halkın politikacıdan beklentisi ise bireysel fayda esaslıdır. O nedenle bu tür çalışmaların kamuoyunun değerlendirmelerinde pek değeri yoktur. Bu çalışmada bir akademik merak ürünüdür. Asıl olan ise mevcut koşullarda halkın politika ve parlamentoya atfettiği değerler ve bunun sandığa yansımasıdır.
