Kökleri daha eskiye gitmekle beraber Orta Çağ skolastik eğitim bile 3 trivium (gramer, mantık, retorik/edebiyat) + 4 quadrivium (aritmetik, geometri, müzik, astronomi) üzerine kurulur, yetiştirilecek din adamında bile bunlar asgari sayılırdı. Öyle ki Tanrının doğayı aritmetik, geometri, müzik, astronomi yoluyla öğrenilecek harmoni üzerine, bilim akıl üzerine kurduğuna inanılırdı, bunları öğrenmek ilahi düzeni/ ilahiyatı/ tanrıyı öğrenmekti.
Selçuklu ve Osmanlı medreseleri maalesef manastırlarda katedrallerde yapılanı da anlamlı, yapamadı. Son iki yüz yıldır oluşturmaya çalışanları da adım adım mahvediyor.
Artık iş öyle bir yere geldi ki, okuldan kitlesel kopuşlar yaşanıyor. 30 Eylül itibarıyla geçtiğimiz yılı gösteren eğitim istatistikleri yayımlandı, kitlesel kopuşlar bakanlığın istatistiklerinde de yer alıyor. Kaldı ki bu istatistiklerde en önemli sorun ve göstergelerden biri olan devamsızlık yok, niteliğe ilişkin zaten bir bilgi de yok.
Mevcut öğrenci sayıları önceki yıl 1 yılda 1 milyon 194 bin 414 kişi, geçtiğimiz yılda da 753 bin 742 azalıyor, iki yıl öncesine göre toplam 1 milyon 948 bin 156 azalma var.
Azalma sadece açık öğretim okullarında değil, normal öğrenci sayılarında da son iki yılda 652 bin 303 azalma olmuş. Bu öğrencilere ne oldu, neden niçin öğrenimden koptular, bu azalmanın sebepleri neler; bakanlığın gerçek durum neyse onu içeren ayrıntılı açıklama yapması şart.
3-4 yaşı dahil edersek sayılar çok daha kötüleşiyor. 5-17 yaş çağ nüfusu yaklaşık 16.7 milyon. Bu 5-17 yaş grubu çocuklardan 1 milyon 57 bin 385'inin kaydı bile bulunmuyor.
Ayrıca 300-400 bin civarında yabancı veya sığınmacı çocuğun da okul kaydı olmadığı kestirilebilir. Bu 1 milyon çocuk, yabancılarla birlikte 1.4 milyon çocuk neden kayıtsız, bu kayıt dışı çocukların yoksul ailelerden geldiği tahmin edilebilir, ancak sebeplerinin araştırılması ve açıklanması, dahası bu çocukların acilen okullara kazandırılması gerekiyor.
Okul öncesi çocukların ve toplumun geleceği için çok kritik. Tüm çocukların en azından 5 yaşında ana sınıflarına kazandırılması gerekiyor. Ortaöğretimde kayıt dışı artıyor. Bu kopuşlar gençlerin ve toplumun hem dağılmasına hem de daha pek çok soruna yol açabilir.
Her defasında değiniyoruz, toplumsal bir duyarlılık da yavaş yavaş oluşmaya başladı. Yemek Koalisyonu da sorunu sistematik bir şekilde takip etmeye ve ilgilileri uyarmaya çalışıyor. Su da yemek de temel bir insan hakkıdır, nitelikli eğitim temel bir insan hakkıdır.
İster hak ekseninden bakılsın ister somut etki ve sonuçları dikkate alınsın, maliyet açısından bakılsın, çocukların aç, susuz ve nitelikli eğitimden mahrum kalmasının karşılığını, uzun erimli hak kaybı ve maliyetlerini başka bir şeyle ikame etmek mümkün değil. MESEM vb. bir ikame değil çok daha ağır kayıplar yaratıyor. Okuldan, nitelikli eğitimden kopan her çocuk bir büyük kaybı oluşturuyor.
Yapılacak iş çok açık ve temel bir hak: İçilebilir temiz su, doğru düzgün bir öğün okul yemeği, nitelikli eğitim.