Kalsiyum yönünden yetersiz beslenme çocuğun çeşitli salgın hastalıklara daha çabuk yakalanmasından, zek gelişimine kadar pek çok konuda etkin rol oynuyor. Süt başta olmak üzere kalsiyum ağırlıklı beslenme ise çocuğun ilerleyen dönemlerde yaşam kalitesini yükseltiyor ve sağlığını bozabilecek diğer etmenlere karşı da güç kazanmasını sağlıyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Dicle Çelik, “28 Eylül Dünya Okul Süt Günü” kapsamında süt tüketiminin önemi ve çocuklarda kalsiyum eksikliğinin neden olabileceği rahatsızlıklar hakkında bilgi verdi.
Süt; su, yağ, protein, karbonhidrat, mineral ve vitaminlerden oluşur. Bir su bardağı sütte (200 ml) yaklaşık olarak 9 gr karbonhidrat, 6 gr protein ve 6 gr yağ bulunur. Yaşamın her döneminde büyük önem taşıyan kalsiyum minerali özellikle büyüme ve gelişme çağındaki çocuklar için değerlidir. Süt ve süt ürünleri ise kalsiyumun en iyi kaynağı olarak gösterilir. Kalsiyum çocukların kemik ve diş oluşumlarının tamamlanmasında, ileriki yaşlarda kemik yoğunluğunun azalmasını önlemede yardımcıdır. İlk 6 ay sadece anne sütü, anne sütünün eksikliğinde veya yokluğunda devam sütü önerilir. 6. aydan sonra tamamlayıcı beslenme ile birlikte anne sütü 2 yaşına kadar verilmelidir. 1 yaştan önce ise bebeklere asla inek veya keçi sütü içirilmemelidir.
Süt içmesi için çocuğunuza örnek olun
Çocuk gelişiminin temel yapı taşlarından birini kemik yapısı için en önemli mineral olan kalsiyum oluşturur. Yaşamın ilk yıllarında anne sütü ile alınan kalsiyum, çocuklarda sağlıklı kemik gelişimini sağlarken, ileriki yaşlarda risk oluşturabilecek osteoporoz yani kemik erimesinden de korur. Ergenlik öncesi dönemde, çocukların kalsiyum ihtiyacı günde 800 mg’dır. Çocuklara küçük yaşlarda, süt ve süt ürünlerinin içinde olduğu beslenme alışkanlıkları kazandırmak önemlidir. Bunun için çocuk zorlanmamalı ve ödül-ceza yöntemine başvurulmamalıdır. Mantıklı bir şekilde anlatılarak, örnek olunmalı; çocukların duyduklarından ziyade gördüklerini uyguladıkları unutulmamalıdır.
Çocuğa kolay süt içirmek için…
Gebeliğinde süt tüketen anne adayının bebeğinin tat duyusu sütü yadırgamaz ve kolaylıkla içebilir. Bebeğiniz 1 yaşını geçtikten sonra günlük 500 ml’yi geçmemek koşuluyla süt ve kefir verebilirsiniz. Günlük 600 ml’den fazla inek sütü tüketmek kabızlık, kansızlık ve iştahsızlığa neden olabilir. Anne-babası süt içen çocuklar daha kolay süt içebilirler. Pipet kullanımı seven çocuklara renkli pipetler ya da renkli bardaklarla süt verilebilir. Sütün içerisine muz, çilek ya da hurma gibi meyveler eklemek hem besleyicilik değerini artıracak hem de kolay içim sağlayacaktır. Özellikle 1 yaş sonrası gece uykuda süt içirmenin daha sonra diş çürümelerine neden olacağı unutulmamalıdır. Bu nedenle sabah ve ikindi saatlerinde süt içmek ağız ve diş sağlığı açısından daha uygun olacaktır.
Yetersiz kalsiyum kalpte çarpıntı yapıyor
Kalsiyum eksikliğinde kemiklerde çok çeşitli sorunlar ortaya çıkar. Çocukluk çağında raşitizm, erişkinlerde osteomalazi-osteoporoz gibi tablolar meydana gelir. Çocuklarda ağlama, hırçınlık, iştahsızlık olabilir. Duyu kusurları, kaslarda seğirmeler, uyku bozukluğu, dalgınlık, saç ve tırnaklarda kırılmalar görülebilir. Eksiklik uzun sürerse bacaklarda kramplar, kalpte çarpıntı, uyuşukluk, kulak çınlamaları ve vücut kaslarında titreme- kasılma ile seyreden tetani adlı bir tablo da gelişebilir. Bu nedenle çocukların kalsiyumdan zengin beslenmesine ayrıca özen gösterilmelidir.
Çocukların Günlük Alması Gereken Kalsiyum Miktarı:
0-6 ay: 360 mg
7-12 ay: 540 mg
1-10 yaş: 800 mg
11-18 yaş: 1000 mg
1 bardak sütte yaklaşık 250 mg kalsiyum, 1 bardak yoğurtta yaklaşık 250 mg kalsiyum, 1 porsiyon beyaz peynirde yaklaşık 100 mg kalsiyum bulunur.
Sütü tüketme ve saklama koşullarına da dikkat edilmesinde fayda var. Pastörize edilen günlük sütler buzdolabında 4-5 derecede yazın bir gün, kışın 2-3 gün saklanabilir. Pastörizasyon işlemi tam yapılmamış olan sütlerde ısıtıldığında tat ve renk değişimi olur. Bu sütlerde zararlı bakteriler tamamen yok edilmemiş olabileceği için asla tüketilmemelidir. Bu nedenle süt satın alınırken güvenilir markaları ve mümkünse cam şişelerde muhafaza edilen pastörize sütleri tercih etmek doğru olacaktır.
