Evaristo Galois…Napolyon’un parlak günlerinde dünyaya geldi.Babası varlıklı ve nüfuzluydu. Ama çok tehlikeli bir iş yapıyordu: Cumhuriyetçi idi.
İnanılmaz derecede bir matematik zekası vardı. Henüz 14 yaşındayken geometri kitaplarını roman hızıyla okuyor, uzmanlaşıyordu. Elements de Geometrie bunlardan biriydi. Yakınlarının teşvikiyle Fransa’nın en prestijli eğitim kurumu Ecole Polytechnique’in sınavına hazırlanmadan girdi. Şansızlık… Başarısız sayıldı.
Vazgeçmedi. Cebirsel yapılar hakkında iki önemli makalesini dönemin büyük matematikçilerinden Cauchy’ye gönderdi. Bekledi ki, kendisine referans olsun. Ama olmadı. Üstelik makaleleri kaybettiğini söyledi. Şanssızlık…(Cauchy’nin daha sonra bazı makalelerde bu iki çalışmaya atıfta bulunur. Neden acaba?)
15 yaşında. sınava yeniden girdi. Referansı yine yoktu. Şanssızlık… Sınavdan birkaç gün önce Kasabanın “kralcı” papazı, babasını garip şeylerle suçladı. İyi kurgulanmış bir komploydu.Bu durumu gururuna yediremedi ve oğlu çalışırken bitişik odada kendisini astı.Şanssızlık…Baba Cumhuriyetçiliğin bedelini ödemişti.
Yine de sınava girdi. Soruları aklından, kendine özgü yöntemlerle çözdü, hiçbir noktada açıklama yapmadan sadece sonuçları yazdı. Sınav komisyonu hiçbir şey anlamamıştı. O da suratlarına tebeşiri fırlattı, çekti gitti.Şanssızlık… Okula alınmadı.
Sonra sıradan bir okula girdi. Çalışmalarını derleyerek bir yarışma için Fransız Bilimler Akademisi sekreteri, ünlü matematikçi Foruier’e gönderdi. Şanssızlık…Foruier çalışmayı okuyamadan hayatını kaybetti.
19 yaşındaydı.Dahiydi ama devrimciydi de. Kendilerini okula kilitleyerek devrime katılmalarını engelleyen okul müdürünü sert bir dille eleştiren bir yazıyı, Gazettedes Ecoles’de kendi adıyla yayımladı. Şanssızlık... Okuldan kovuldu.
Topçu Birliği’ne katıldı devrim için çalışmaya başladı. Şanssızlık. Hükümet birliği lağvetti, subayları hapse attı. Galois bu subaylar onuruna verilen bir yemekte kadehinin üzerine bir bıçak koydu ve herkesin duyacağı bir şekilde kadehini kaldırarak, “Krala içiyorum” dedi. Şanssızlık…Bu söz tehdit olarak algılandı ve hapse atıldı.
Hapisten çıktıktan sonra, üniforma ve tüfekle protestolara katıldı. Şanssızlık…Yasadışı üniforma giymekten tutuklandı, hapsedildi.
Hapisten çok yorgun ve hasta olarak çıktı. Bu sefer kendisini tedavi eden hekimin kızına aşık oldu. Şansızlık …Kız nişanlıydı. Umursamadı ve kıza aşkını ilan etti. Şanssızlık… Nişanlısı duydu, ve Galois’yi düelloya davet etti. Şanssızlık… Nişanlı kendi birliğinden bir subaydı ve çok iyi silahşördü. Ama düellodan vazgeçmedi.
21 yaşındaydı ve şimdi acelesi vardı. Öleceği kesindi. Düellodan bir gece önce tüm çalışmalarını birleştirip, derli toplu bir hale getirmeye çalıştı. Sabaha karşı işini bitirdi ve kardeşine vererek, tanıdığı iki bilim adamına teslim etmesini istedi. Bıraktığı notta, “ Bu teoremlerin doğru olup olmadıklarına değil, neye yarayacağına kafa yorun. Umarım bunların önemini anlayacak insanlar çıkacaktır,” dedi.
Sabah düelloya gitti. Vuruldu. Matematikte bir devrim yaptığı gecenin sabahında öldü.21 yaşında.
İNANIN NE DİYECEĞİMİ BİLEMİYORUM.
