Adana(Ulus)--Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Ş. Şemsi Bayraktar, Ramazan öncesinde veya Ramazanda fiyatları yükseltmenin fırsatçılık olduğunu belirterek, 'Bu günahtır, vebali vardır.“Ramazan fırsatçılığı yapılmasın” diyoruz. Tüketicilerimizin yeterli ve güvenilir gıdaya uygun fiyatla erişebilmesinin sağlanmasını istiyoruz.” dedi.
Bayraktar düzenlediği basın toplantısında, 2007 yılından bu yana her Ramazan ayı öncesinde, gıda tüketiminin artmasından dolayı fiyatların spekülatif yönde yükseltilmesini önlemek için yürüttükleri çalışmaların ve bu yöndeki uyarıların bu yıl da devam ettiğini kaydetti. “Bu açıklamalarımızın amacı, fiyat artışlarının üreticilerimizden mi, yoksa aracı veya perakendecilerden mi kaynaklandığı konusundadoğru bilgiler sunmak, tüketicinin ödediği fiyattan üreticilerimizin ne derece yararlanabildiğini ortaya koymak, olası spekülatif fiyat artışlarını önlemektir.” diyerek şöyle konuştu:
“Market ve üretici fiyatlarında bu yıl ve geçen yıl Ramazan ayı öncesi fiyatlarını karşılaştırdığımızda, market raflarında fiyatı en çok artan ürün kuru incir, fiyatı en çok düşen ürün ise sivri biber oldu.
Üreticide ise en fazla fındık fiyatında artış görüldü.Fiyatı en fazla düşen ürün ise üreticide karpuz oldu.
Bu dönemde market fiyatlarında 8 üründe azalma, 28 üründe ise fiyat artışı meydana geldi.
Markette en fazla fiyat düşüşü yüzde 27,30 ile sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki düşüşü yüzde 11,28 ile kiraz, yüzde 10,05 ile kuru fasulye,yüzde 5,87 ile tavuk eti, yüzde 5,44 ile pirinç, yüzde 3,64 ile nohut, yüzde 1,36 ile yeşil soğan, yüzde 1,16 ile çilek izledi.
Buna karşılık, fiyatı en fazla artan ürün yüzde 109,15 ile kuru incir oldu. Kuru incirdeki fiyat artışını yüzde 81,67 ile kabak, yüzde 79,42 ile fındık, yüzde 53,52 ile havuç, yüzde 52,85 ile patlıcan, yüzde 40,98 ile karpuz, yüzde 39,44 ile zeytinyağı, yüzde 34,18 ile maydanoz,yüzde 24,64 ile toz şeker, yüzde 20,48 ile dana eti, yüzde 19,51 ile domates, yüzde 18,57 ile yeşil mercimek,yüzde 17,91 ile marul, yüzde 17,50 ile limon, yüzde 14,66 ile kuru üzüm, yüzde 13,48 ile kuru kayısı,yüzde 12,31 ile yumurta, yüzde 10,72 ile elma, yüzde 10,47 ile kuzu eti, yüzde 6,85 ile ayçiçek yağı,yüzde 6,80 ile Antep fıstığı, yüzde 6,49 ile kırmızı mercimek, yüzde 6,09 ile süt, yüzde 3,67 ile kuru soğan, yüzde 3,48 ile patates, yüzde 2,05 ile yeşil fasulye, yüzde 1,59 ile mısırözü yağı,yüzde 0,5 ile salatalık takip etti.
Bu yıl ve geçen yıl Ramazan ayı öncesi fiyatlarını karşılaştırdığımızda, üretici fiyatlarında, 11 üründe azalma, 21 üründe ise fiyat artışı oldu.
Üreticilerde en fazla fiyat düşüşü yüzde 30,23 ile karpuzda görülmüştür. Karpuzdaki fiyat düşüşünü yüzde 22,03 ile sivri biber,yüzde 21,25 ile salatalık, yüzde 19,03 ile yeşil soğan, yüzde 14,29 ile kuru kayısı, yüzde 11,39 ile elma, yüzde 8,81 ile kiraz, yüzde 7,94 ile Antep fıstığı, yüzde 6,35 ile patates, yüzde 4,55 ile yumurta, yüzde 3,13 ile kuru fasulyeizledi.
Buna karşılık, fiyatı en fazla artan ürün yüzde 90,96 ile fındık oldu. Fındıktaki fiyat artışını yüzde 88,89 ile patlıcan, yüzde 80 ile havuç, yüzde 76,92 ile zeytinyağı, yüzde 54,12 ile yeşil mercimek,yüzde 52,38 ile kuru üzüm, yüzde 46,67 ile kabak, yüzde, 44,12 ile kırmızı mercimek, yüzde 32,83 ile limon,yüzde 32,81 ile kuru soğan, yüzde 31,11 ile domates, yüzde 30,77 ile maydanoz,yüzde 28,50 ile pirinç, yüzde 28,13 ile marul, yüzde 22,77 ile dana eti, yüzde 14,57 ile çilek, yüzde 12,14 ile yeşil fasulye, yüzde 10 kuru incir, yüzde 9,52 ile süt, yüzde 8,56 ile kuzu eti, yüzde 5,12 ile nohuttakip etti.
Bilindiği gibi Ramazan aylarında her yıl 10 gün geriye gelmektedir. Bundan dolayı Ramazan öncesi iki tarihi karşılaştırmak, aynı dönemleri kapsamadığı içinfiyat farklılıkları olabilir. Nitekim, bundan sonraki yıllarda Ramazan ayları gittikçe ürün fiyatlarının yüksek olduğu ilkbahar dönemine doğru kayacak.
Tarım, üstü açık fabrikada büyük meşakkatlerle yürütülen bir faaliyettir. Tarımsal faaliyet içinde tüm uygulamalar eksiksiz yerine getirilse dahi,iklimsel faktörler elimizi kolumuzu bağlamaktadır. İklimsel faktörlere karşı alınabilecek önlemeler de tarıma daha fazla yatırım yapılmasını gerektirmekte,üretim yapmak her geçen gün zorlaşmaktadır. Tarımsal üretimde yaşanan bir olumsuzlukister istemez gıda fiyatlarına yansımaktadır. Nitekim geçen yıl,doğal afetler nedeniyle kayısı, fındık, Antep fıstığında büyük rekolte düşüşleri gerçekleşti.Bu durum, ürün fiyatlarını yukarı çekti.Bu yıl da Nisan ayında don meydana geldi ve kayısı, elma, ceviz bundan olumsuz etkilendi.
Kamuoyunda zaman zaman gündeme gelen konulardan biri de zeytinyağı oldu.Zeytinyağında önemli üretici ülkelerde yaşanan rekolte kaybıyla birlikte, üreticinin2013 ve 2014 yıllarında ihracat öncelik haline gelince, iç piyasada fiyatları geçmiş yıllara nazaran artış gösterdi.
2014 Ramazan öncesi dana eti market fiyatının kilosu 30 lira 77 kuruşken, 2015 yılında yüzde 20,48 artışla 37 lira 7 kuruşa çıktı. Aynı dönemde üretici fiyatları yüzde 22,77 oranında artarak 19 lira 10 kuruştan 23 lira 45 kuruşa yükseldi.
Aynı dönemde kuzu eti fiyatlarına bakıldığında; 2014-2015 döneminde market fiyatları yüzde 10,47 oranında artışla 37 lira 51 kuruştan 41 lira 44 kuruşa, üretici fiyatları ise yüzde 8,56 artışla 20lira44 kuruştan 22 lira 19 kuruşa çıktı.Son bir yılda meydana gelen üretici fiyatlarındaki artışın ana sebebi başta besiye alınan hayvan ve yem fiyatları olmak üzeremaliyetlerde meydana gelen yükselmedir.
Buradan bir kez daha bir gerçeğin altını çizmekistiyorum.Şayet, vatandaşlarımızın makul fiyatla et yemesi isteniyorsa, üreticilerimizin üzerindeki ağır girdi maliyetleridüşürülmeli, destekler artırılmalıdır. Türkiye’de et fiyatlarının düşmesi maliyetlerindüşmesinebağlıdır. Maliyetleri düşürün ki et fiyatları insin.
Genel olarak bir değerlendirme yapacak olursak, Ramazan ayı öncesinde üretici ve market fiyatları arasındaki fark en fazla yüzde 498,18 ile kuru incirde görülmektedir. Kuru incirden sonra fiyat farkı sırasıyla maydanozda yüzde 468,3, salatalıkta yüzde 397,71, karpuzda 379,33, kabakta 359,68’dir. Fiyat farkı pirinçte yüzde 141,03, baklagillerden kuru fasulyede yüzde 172,18, hayvansal ürünlerden sütte yüzde 180,43 oldu.
Kuru incir 6 kat, maydanoz 5,7 kat, salatalık 5 kat, karpuz 4,8 kat, kabak 4,6 kat, kuru fasulye2,7, nohut 2,6 kat ve süt 2,8 kat fazlaya tüketiciye satılmaktadır. Bugün üreticide 5 lira 50 kuruş olan kuru incirmarkette 32 lira 90 kuruşa; 17 kuruş olan maydanozmarkette 97 kuruşa; 30 kuruş olan salatalık 1 lira 57 kuruşa; 66 kuruş olan kabak 3 lira 3 kuruşa;55 kuruş olan karpuz 1 lira 44 kuruşa; 3 lira 10 kuruş olankuru fasulye 8 lira 44 kuruşa; 1 lira 15 kuruş olan süt 3 lira 23 kuruşa satılıyor.
Üretici-tüketici fiyatları arasındaki makas bir türlü kapatılamıyor. Pazarlamadaki sorunlar nedeniyle üretici düşük fiyata ürün satarken,tüketiciler de daha pahalıya tüketmek durumunda kalıyor.
Üreticiden tüketiciye olan zincirin kısalması, fiyatların çiftçi lehine oluşturulabilmesi, tüketicilerimizin de uygun fiyatlaürün almasının sağlanmasının yolu örgütlenmeden geçmektedir. Bu nedenledir ki, üreticilerin üretim ve pazarlamada ortak hareket etmelerini, örgütlenmelerini ve örgütlü hareket etmelerini teşvik edici mekanizmaların geliştirilmesi gerekmektedir. Üretici örgütlerinin finansal bakımdan daha güçlü hale gelmesi sağlanmalıdır. Üreticilerimizin üretimden ve tüketicilerimizin tüketimden gelen güçlerinin farkına varmaları ve bunu kullanmaları gerekmektedir.
Burada dikkati çekmek istediğimiz husus, ürünlerin üreticiden tüketiciye ulaşması sürecindepazarlama zincirinde yer alan tüm tarafların gereken hassasiyeti göstermesi, tüketicilerimizin alım gücü de dikkate alınaraksağduyulu davranılmasıdır.
Üreticilerimizin binbir emekle ürettiği ürünlerden hak ettiği payı almaları ve tüketicilerimizin de daha makul fiyatlarla bu ürünlere ulaşmaları en önemli beklentimizdir. Ramazan ayının başlamasına sayılı günler kala tüm gözler gıda fiyatlarına çevrilmiştir. Beklentimiz bütün kesimlerin sorumlu davranması, artan talebin suiistimal edilmemesidir. Tüketicilerimizin yeterli ve güvenilir gıdaya uygun fiyatla erişebilmesi hepimizin dileğidir. Üretimde istikrarın bozulmasına ve spekülasyona fırsat verilmemeli, tedbirler zamanında alınmalıdır.
Üretici, esnaf, halk, Ramazan ayını dört gözle beklemektedir. Tüm taraflar Ramazan ayının anlam ve önemine yakışır şekilde hareket etmeli, halkımız mağdur edilmemelidir. Gıda denetimleri artırılmalı, halkımızın sağlığıyla oynanmasına izin verilmemelidir.
Ramazan yaklaşırken üretici, hal, pazar ve market fiyatlarını takibe devam ediyoruz. Ramazan öncesinde veya Ramazanda fiyatları yükseltmek fırsatçılıktır. Bu günahtır, vebali vardır.“Ramazan fırsatçılığı yapılmasın” diyoruz. Tüketicilerimizin yeterli ve güvenilir gıdaya uygun fiyatla erişebilmesinin sağlanmasını istiyoruz.
Üreticiden tüketiciye varıncaya kadar tüm taraflar, bu hususta gereken hassasiyeti göstermelidir. Bunun takipçisi olacağız. Bu şekilde hareket etmeyenler öncelikle karşılarında bizi bulacaklardır. Bundan kimsenin kuşkusu olmasın.
Ramazan ayı boyunca yapacağımız ve piyasaların nabzını tutacağımız çalışmaları da sizlerle paylaşıp, üretici ve tüketici fiyatlarını kamuoyunun dikkatine sunacağız.”
