Tüketici ve Çevre Eğitim Vakfı (TÜKÇEV) Başkanı Beyhan Aslan, kredi kartının temel fonksiyonu içeren bir ödeme aracı olduğunu, bundan vazgeçmenin bugünkü gelinen ekonomik işleyiş içerisinde imkânsızlaştığını öne sürdü. Aslan, “Bizce çözüm; karta değil, şahsa limit uygulamasının getirilmesindedir. Tüketicinin sahip olduğu tüm kartların; kişinin T.C. Kimlik numarası ile eşleştirilmesi ile “Şahsa Limit” uygulaması hayata geçirilebilir ve buna göre de kart sahipleri, ayağını yorganına göre uzatmayı istese de istemese de öğrenmek durumunda kalabilir. Ancak, bunun yanı sıra nakit avans (kredi) ve ülkemize münhasır taksitli alışveriş imkanı sağlaması da önemli fonksiyonlardır” dedi.
REKORA ULAŞTI
Kredi kartları kullanımıyla ilgili önemli istatistiki bilgiler de veren ve alınması gereken tedbirleri örnekleriyle sıralayan TÜKÇEV Başkanı Av. Beyhan Aslan, son 10 yıl içinde kredi kartı kullanımının yüzde 364 artış gösterdiğini, bununda diğer ülkelere göre adeta bir rekor artış olarak benimsenebileceğini belirterek şu bilgilere yer verdi:
“Tüketicilerin 2000’li yıllar öncesinde çek ve senetle yaptıkları taksitli alışverişlerini bugün kredi kartları ile yapmaktadırlar.
Tüketiciler birbirlerinden borç alma yerine, tüketici kredilerine göre daha yüksek faiz ödeyeceğini bile bile kredi kartından nakit çekmek suretiyle kredi kullanmaktadırlar. Haziran 2012 dönemine göre %19 artış ile 3 milyar TL nakit çekilmiştir. Bilhassa acil durumlarda 7 gün 24 saat nakit para çekme imkanı tabii ki tüketiciler için kolaylıktır.
2002 yılı sonunda kredi kartı 15,513 milyon adet iken, Haziran/2013 itibariyle bu sayı %364 artışla 56,5 milyon adede ulaşmıştır.
Kredi kartı ile yapılan alışverişlerin kayıt dışılığı ortadan kaldırması, ülke ekonomisinin kayıt altına alınmasına sağladığı katkı göz ardı edilemez. Bu özelliği nedeniyle kredi kartlarının kullanımı sürekli teşvik edilmektedir.
BİLİNÇSİZ HARCAMA ÖNEMLİ BİR RİSK
227 milyon adet alışveriş için 32.7 milyar TL’lık işlem yapılmıştır. İnternetten yapılan kartlı ödeme hacmi 6/2012 ye göre %35 artış ile 16,0 milyar TL’ye ulaşmıştır.
Tabii ki kredi kartının tüketiciler tarafından bilinçli kullanılması esastır. Tüketici kredileri faiz oranlarına göre, kredi kartlarının faiz oranlarının yüksek olması da kaçınılmaz bir gerçektir. Kredi kartlarının 10 yıllık süreçte %364 artış sağlayarak 56,5 milyon adete ulaşması tüketiciler tarafından benimsendiğinin göstergesidir. Ancak, tüm kredi kartı kullanıcılarının bilinçli hareket ettiklerini söylemek mümkün değildir. Nakit avans (Kredi) çekilmesi durumunda %2.12, gecikme faizi %2.62 (01.07.2013) ödenmek durumundadır. Tüketici kredisi faiz oranları bu oranlardan %25-50 daha düşüktür.
Yıllar itibariyle kredi kartı borçlularının borçlarını yüksek faizler vb. nedenlerle ödeyememeleri sonucu, 2003, 2006 ve 2009 yıllarında çıkarılan değişik yasalarla ödeme kolaylıkları getirilmiş olmasına rağmen aynı sıkıntıların her geçen yıl artarak devam ettiği görülmektedir.
SAYI 1,5 MİLYONU AŞTI
TCMB verilerine göre Mayıs/2013 ayı itibariyle kredi kartı borcunu ödememiş kişi sayısı toplam 1.517.173 kişiye ulaşmıştır. Bir kişinin tüm yıllar içerisinde bir defa sayılması halinde de rakam 1. 437.499 kişidir.
Her 3 yılda bir kredi kartı borçlarının yeniden yapılandırılması ile ilgili yasalar çıkarıldığı halde blu sarmalın sona ermemesinin temel nedenlerinden birisi, belki de en önemlisi tüketicilerin sahip oldukları çok sayıda kredi kartlarının her birinin ayrı ayrı limitlerinin bulunması nedeniyle tüketici borç sarmalından kurtulamamaktadır.
Basit bir örnekle anlatacak olursak;Tüketici Can beyin aylık geliri 2.000,-TL´dir. Bankalarca kredi kartlarına tanınan limit gelirinin 4 katı veya daha üzeridir.
- Kredi kartı limiti 2.000,-TL X 4 katı = 8.000,-TL Limit
- Kredi kartı limiti 2.000,-TL X 4 katı = 8.000,-TL Limit
Olmak üzeri 2 kartının toplam 16.000,-TL limiti vardır.
Can bey 1. Kartının limitinin tamamını harcadığı + nakit kredi çekerek kullanması durumunda; dönem sonunda asgari ödeme tutarı olan %20´si olan 1.600,-TL´sını yatırdığında ceblinde 400,-TL geliri kalmıştır. Bu tutar ile 1 ay ailesinin ihtiyaçlarını karşılaması imkanı olmadığını gördüğünde 2. Kredi kartından harcama yapacak + nakit çekmek suretiyle kredi kullanacaktır. 3.600,-TL larcamış olsun. Dönem sonu geldiğinde 1. Karttan bakiye borç (8.000-1600=6.400,-TL – 1.600,-TL´nin bir kısmı anapara, büyük bir kısmı faizi oluşturmaktadır. Bu durumu da göz ardı edelim ve bakiye 6.400,-TL bakiye borcu olduğunu kabul edelim. + 2. Kart borcu olan 3.600,-TL´yi ilave ettiğimizde 2. ayın sonunda toplam borç 10.000,-TL olacaktır. Asgari ödenmesi gereken tutar (%20) 2.000,- TL´dir. Can bey aylık gelirinin tamamını 2 kredi kartının asgari ödeme tutarlarını ödeyebilecektir. Can beyin bu sarmaldan kurtulması her iki kartını da kullanmasa bile yıllarını alacaktır.
KÖKLÜ ÇÖZÜM YASAL DÜZENLEME
Nitekim, TCMB verileri 3 defa yeniden yapılandırma yapıldığı halde bugün yaklaşık 1,5 milyon kişinin borcunu ödeyemez duruma düştüğünü ortaya koymaktadır. Milyonlarca kredi kartı mağduru, bugün de ödeme kolaylığı yaratabilecek yeni düzenlemeleri hükümetten beklemektedir.
Bundan da önemlisi, son hazırlanan ve komisyondan geçen 'Bankaların faiz dışı gelirlerine yönelik tasarı'ya yapılacak eklemelerle getirilecek yeni düzenlemeler, bu konuyla ilgili köklü çözüm yollarının hayata geçirilmesini sağlayacaktır. Bunun için de Ekim'de TBMM Genel Kurulu'na gelecek olan yasa tasarısının yeniden gözden geçirilmesi veya genel kurulda görüşülürken gerekli eklemelerin devreye sokulması isabetli olacaktır.
