144 YIL ÖNCE

 

(Ekonomi yeniden şaha kalkmış. Enflasyon düşüyormuş. Bu sene geçen seneden, gelecek sene de bu seneden çok daha iyi olacakmış. Her hanenin geliri üç kat artmış.)

 

Osmanlı gazete çıkarıyordu ama sadece devletin çalışmalarını halka anlatmak için. Zamanla özel gazeteler de çıkmaya başladı ve …

Evet, devletin gazeteleri tüm gerçekleri anlatmıyordu. Özel gazeteler ise halkın bilmesi gerekenleri yavaş yavaş anlatmaya başladı. Devletin işine gelmedi tabi. Mahmut Nedim Paşa 10 Mayıs 1876’da Ali Kararname adıyla bir kararname çıkardı.

Kararname aslında basına sansürdü. Hem de tarihte ilk. Buna göre;

• Resim ve karikatürlere sansür uygulanacaktı.


• Yurt dışından gelen yayınlar denetim altına alınacaktı.


• Gazeteler yayımlanmadan önce Matbuat Dairesi ve valiliklerce denetlenecekti.

Ama basın çok ciddi bir direniş gösterdi. BİRLİK OLDULAR.

Basiret Gazetesi; kararnameyi yayımlayarak altına “Matbaamızın makinesi kırıldığından birkaç gün gazetemizin neşrine muktedir olamayacağımızı müşterilerimize ilan ederiz,” diye yazarak, sansürü protesto etti.

Sabah Gazetesi (O zamanki) sansürün yasakladığı yazıların yerlerini boş bırakarak yayımlandı. Okurlar mesajı almıştı. Gazetede sansürlen yerlerin beyaz bırakılarak yayınlanması ilk defa bu tarihte oldu. Gazeteyi çıkaran Şemsettin Sami Bey’di.

Basının gösterdiği tepkiler gittikçe artınca, Mahmut Nedim Paşa görevinden çekilmek zorunda kaldı. Yerine gelen Mütercim Rüştü Paşa ise iki gün yürürlükte kalan kararnamenin kaldırıldığına ilişkin yeni bir kararname yayımladı.

Böylece, basına uygulanan ilk sansür de yürürlükten kalmış oldu. Sansür püskürtüldü, yani.

DOĞRUSU BEN O ZAMANKİ GAZETELERE DE, GAZETECİLERE DE SAYGI DUYDUM.

BİLGİ VE İLETİŞİM ÇAĞINDAYIZ. SANSÜRE GEREK YOK. OLSA DA FAYDASI YOK.

TAM, “TÜM BASIN BİRLİK OLSA, NELER YAPMAZLAR ,” DİYE DÜŞÜNECEKTİM Kİ;

• BAKTIM, BÜYÜK BİR KISMI ZATEN BİRLİK OLMUŞ, YANDAŞLIK VE YALAKALIKTA YARIŞIYORLAR.

 

• YİNE DE HALKIN GERÇEKLERİ ÖĞRENMESİNİ ENGELLEYEMİYORLAR.

Orjinal Köşe Yazısına Git