1968, 20'inci yüzyıl siyaset dünyasının köşe taşlarından biri. Meksika'daki öğrenci olayları, ABD'de Vietnam savaşına başkaldırı, Çek halkının Sovyet tanklarına karşı özgürlük haykırışı ve kültür devrimi, SSCB’de Stalinci akıma karşı tepkiler, Fransa'da Mayıs olayları hep bu tarihte oldu. Türkiye de bunun dışında kalamadı ve68 üniversite boykotları başladı.
68 olayları, II. dünya savaşından sonra doğmuş neslin, toplumu çağdaşlaştırmak için başlattığı bir hareketti. Gençlik, iktidarların dünya ve toplum görüşlerinin çağ dışı olduğunu düşünüyor, haykırışlar, eylemler ve başkaldırılarla,yeni bir toplum talebinde bulunuyorlardı.
Hareketin başında Alman Yahudisi bir genç vardı: Daniel Cohn-Bendit. Öğrenci olduğu yıllarda, spor merkezi açmaya gelen dönemin gençlik ve spor bakanına,“Spor merkezi açacağına, gel de öğrencilerin cinsel sorunlarından konuşalım,” diye haykırmıştı. Saçının renginden dolayı “Kızıl Dany” olarak ünlendi.
53 yaşında parlamenterken şöyle diyecekti: ”Biz, gelecek bizimdir diye düşünüyorduk. Geleceğimizi kendimiz yönetmek istiyorduk. Bugünün gençliği ise, ‘Bize bir gelecek verin,” diye haykırıyor. Biz o zaman yeni bir dünya, bir bakıma küreselleşme istiyorduk. Ama bu küreselleşme, bugün olduğu gibi azınlığın, çoğunluğun sırtından geçinmesi anlamına gelmiyordu.”
“Daha fazla özgürlük” ve “Yasaklamak yasak” sloganlarıyla sokaklara dökülen bu gençlik, aslında “tek tip düşünceye” başkaldırıyor vegelecekleri hakkında söz sahibi olmak istiyordu. Sadece talep ederek değil,yaparaktoplumu dönüştürmeyi amaçlıyorlardı.
Öğrencilerin eğitim sorunlarına ilişkin talepleri yüzünden ‘‘Eğitimde Devrim’’ sloganıyla başlayan bu boykot hareketleri, ‘‘Toplumsal Devrim’’ sloganıyla, devrimci öğrencilerin önderliğinde kısa sürede kitlesel bir patlamaya dönüştü.
68 olayları Türkiye'nin tanıdığı ilk farklı başkaldırıydı. Çok kısa sürede kesintiye uğratıldı. Ama aradan geçen bunca zamana rağmen,kazandırdıklarına baktığımızda, Türkiye için de Batı'da olduğu gibi ‘‘mağlup ama galip’’ bir başkaldırı olduğunu kabul ediyoruz.
Olaylara ünlü filozof Jean-Paul Sartre da katılmıştı. Koltuğunun altındaki“Halkın Davası“ gazetesini, gençlerle birlikte cadde cadde ve haykıra haykıra dağıtıyor, gençlerin devrim heyecanına ortak olmaya çalışıyordu. Sartre çok etkin bir yazar ve filozoftu. Fransa ürktü. İçişleri Bakanı, bir telaşla, Cumhurbaşkanı DeGaulle’e, Sartre’nin tutuklanmasını önerdi. Savaşlar, buhranlar, işgaller görmüş olan DeGaulle pencereden sokağı seyrederek, tarihe geçen sözünü söyledi: “Voltaire tutuklanamaz.”
Oysa, Voltaire öleli iki yüz sene geçmişti. Kastettiği aynen şöyleydi: ÖZGÜR DÜŞÜNCE DE, ÖZGÜR DÜŞÜNCE MÜCADELESİ DE ENGELLENEMEZ/ENGELLENMEMELİ.
Kızıl Danny’e gelince.. Mücadelesinden hiç vazgeçmedi, Hep politikanın içinde oldu ve politikayı çok anlamlı bir tarihte bıraktı. Mücadeleye 68’de başlamıştı, politikayı 68 yaşına bastığında bıraktı. “Git,” diyen yoktu ama koltuğa yapışmanın da bir anlamı yoktu.
Ben de o kuşaktanım ve olayla hep güzümün önünde.
HADİ BAKALIM “Z” KUŞAĞI. DEVİR SİZİN DEVRİNİZ.
