“Aynoroz” diye de yazılıyor. Yunanistan’daki Athos Yarımadası. Bin yıldır kadınlara yasak bir bölge. Hatta sadece kadınlara değil, dişi olan her şeye yasak. Ancak kedilere göz yumuyorlar. Anlatacağım.
335 kilometrekarelik büyükçe sayılabilecek bir yarımada. Nüfusu 2.250. çoğunluğu rahip. Herkesin ziyaret etmesi mümkün değil. Günde sadece yüz kişinin girişine izin veriliyor. En fazla üç gün kalınabiliyor. İzin alabilenlerin 90 kişisi Ortodoks, 10 kişisi herhangi bir dinden. Kalabileceğiniz yer, 20 manastırdan birisi. İzin, “Athos Dağı Hac Bürosu’ndan” alınabiliyor. Kadınların izin alması mümkün olmadığı gibi, kıyıya 500 metreden fazla yaklaşmaları da yasak. .
10. Yüzyıla kadar dişi hayvanların adaya girmesi mümkün iken, o tarihte yayınlanan bir ferman ile Aynaroz’dan çıkarılmış. Fermanda kadınlar hakkında bir şey yok çünkü kadınlara yasak olduğu zaten biliniyor. Aynaroz’da bir kadının varlığı papazların dikkatini dağıtırmış.
Burası kutsal bir yer. Efsaneye göre, Meryem Ana Kıbrıs'a giderken gemisi rotadan çıkmış ve Aynoroz kıyısına gelmiş. Burayı öyle sevmiş ki, oğluna dua ederek, adanın kendisine verilmesini istemiş. İsa da bunu kabul etmiş. Aynoroz bugün hala "Tanrının Annesinin Bahçesi" olarak adlandırılıyor ve burada kadın cinsini yalnızca Azize Meryem'in temsil etmesi gerektiğine inanılıyor.
Dişi kuralına sadece kediler için göz yumuluyor demiştim. Bunun sebebi farelerin aşırı derecede çoğalmasını önlemek.
Aynoroz bu yasak nedeniyle, süt ürünlerini dışardan getiriyor. Salata ve peyniri çok seviyorlar. Paskalya zamanı, kırmızıya boyadıkları yumurtaları da dışarıdan getirmek zorundalar. Çünkü tavuk da dişi ya.
Unutmadan söyleyeyim; Aynoroz'a giden erkeklerin sakal bırakmaları şart. Bir kadının erkek kılığına girerek yarımadaya sızmasından çok korkuyorlar. Bugünlerde, yetişkin birinin gözetiminde, oğlanların girişine izin veriliyor. Rahipler etrafta gençlerin olmasından memnun oluyorlar.
Bazen bir keşiş yaşlanınca, Aynoroz’un en yüksek tepelerinde inzivaya çekiliyor ve kimseyle konuşmuyor. Ziyaretçilerden biri yerini öğrenir de konuşmak isterse, ayak seslerini duyduğunda yerini değiştirip kayboluyor.
Aynaroz her ne kadar Yunanistan sınırları içinde ve otonom yapıya sahip olsa da, dini ve idari yönden, İstanbul Rum Patrikhanesi'ne bağlı. Osmanlı İmparatorluğu döneminde bütün dini imtiyazları korunmuş, din adamları özgürce ibadetlerini yerine getirebilmiş.
Güneş batınca, gün de bitiyor. Sonra herkes gece yarısına kadar serbest. Gece yarısı kalkıyor ve geri kalan zamanlarını ibadet ve dualarla geçiriyorlar.
Aynaroz’daki hayat kısaca bu. Ama tamamı değil elbet. Bana göre hayatın doğal akışına ters, akıl dışı bir hayat. Tabi ki, bilmediğimiz bir amaçları yoksa.
Musahipzade Celal “Aynaroz Kadısı” adlı bir oyun yazdı. Muhsin Ertuğrul da, 1938’de oyunu filmleştirdi. Konusu, Şeyhülislamın yürüttüğü bir davada reşit olmayan bir Rus kızına kalan mirasın, hileyle ele geçirilme süreci ve Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde çöken adalet sistemi ile rüşvet, hile, dolandırıcılık, hırsızlık, zina vs.
Size filmin konusunun Aynaroz’daki yoğun ibadetlere ve yaşam tarzına ters düşmüş gibi gelebilir ama bilinmez ki. Musahipzade yaşasaydı sorardık, “Üstat kaynağın ne,” diye. Şimdilik elimizdeki bilgilerle yetineceğiz.
