Ağız tadımız mı değişti, yoksa belbel üretimi mi geriledi bilemem; eski belbellerin tadı, gevrekliği, yumuşaklığı senelerdir tarih derinliklerinde kaybolmuş gibi. En son iki-üç yıl kadar önce denedim; ne mümkün, gıda-gillerden çok uzaktı. Dokusuyla, daha çok esnemeyen kalın naylon gibiydi. Bir daha da denemedim.

Adanalılar belbele asla para vermez, kendi ağaçlarındaki ürünleri kullanarak üretirlerdi. Bağı olmayanlar da, bağ sahibi komşulardan gelenle idare edebiliyordu, Yani, diyebilirim ki, Adana’da oturan herkes belbelden nasiplenirdi.

PESTİL DEYİNCE Mİ

BOZULDU DERSİNİZ

Bizim belbel diye öğrendiğimiz katlanabilir meyve perdelerine dışarılıların pestil dediğini öğrendik. Baktık, kitapta, defterde, gazetede, dergide de adı pestilmiş. Bana öyle geliyor ki, belbel de adının değişmesine kızdı, lezzetiyle yeni ve cındırık izzetini bağdaştıramadı. Hayranlık uyandıran tüm niteliklerini dereye atıp lâstikleşti.

BİLMEYENLERE MAHSUS

Belbeli duymayanlar belki pestili duymuştur. Eminim ki “Neydi yahu…” diyerek zahiren canlandırmaya çalışırlar. Biz anımsatalım; böylece, Büyük Üstad Nasreddin Hoca’nın “Bilenler bilmeyenlere öğretsin” önerisine saygımızı da tazelemiş oluruz.

Bizde ilk belbel kayısıdan yapılırdı. Olgun meyveler toplanıp yıkandıktan sonra tencere çapındaki kalaylı kocaman bakır süzgece konulurdu. Süzgeç, uygun bir tencereye oturtulduktan sonra elle ezip-mıncıklama safhasına geçilirdi. Böyle böyle tencerede hatırı sayılır bir miktarda, kıvamlı kayısı özü birikmiş olurdu. Önceden yıkanmış tertemiz genişçe bez masaya gerilir ve kayısı özü ile sıvanarak kurumaya bırakılırdı. Çıtır çıtır olmadan önce toplanır, ters çevrilrek bez tarafı ıslatıldığında, ön yüzdeki belbel iştah açan kokular yayarak bezden ayrılınca işin kabası alınmış olurdu. Bundan sonrası, pudra şekeri serpilip şeritler halinde kesildikten sonra muska biçiminde katlamakla tamamlanırdı.

İNCİR BELBELİ

Mübarek meyveler arasında sayılan incir gerçekten derin saygılara değer lütuftur. Daha hamken dökülen mazdak (olgunlaşmamış incir meyvesi) toplanıp ham incir reçeli yapılarak bana yedirildiğinde yaptığım duanın tutmaması mümkün değildir. En sevdiğim reçeldir. İkincisi de mantaş kapağı reçelidir. Üçüncüsü yenidünya olup sonrakilerin hepsini dördüncü sayarım.

Olgun incir kurutulunca da “Sakız” denilen kıvamlı bir tatlı olarak afiyetle yenir. Bazıları bunu bir kat reçel, bir kat ceviz veya badem olarak bastıktan sonra tüketir. Temel özelliği, şerbetsiz oluşudur.

Olgun incir yaşken yapılana da lokum derdik. Asildir. Şerbetiyle servis edilir. Zahmetlidir ama değer. Ağızda dağılacak kadar yumuşaktır ve tadına doyum olmaz.

VEE, BELBELİ

Olgun incirler tıpkı kayısı gibi süzgeçten geçirilip beze serilerek belbel haline getirilir(di).. Doyurucudur.

KALDI ÜZÜM

Pekmez ve cevizli bandırma yapıldığı gün kazan dibinde kalan bir miktar kıvamlı şerbet beze serilerek üzüm belbeli haline getirilir(di).

Ben bıraktım Eski belbellerden yemediyseniz, şimdiki taklitler size afiyet olsun.