İstenmez miydi? Mayıs 2023’den bu yana uygulanan ekonomi politikasının “istikrarlı” sürmesini, dış kırılganlıkları azaltmasını, şoklara karşı direnç gösterilmesini, “makro finansal istikrarın” güçlenmesini kim istemezdi ki? sürdürülebilir “yüksek büyümenin” sağlam tabana oturmasını, “küresel yapısal sorunlara” karşı avantajlı olmayı kim istemezdi, iki yılını dolduran “ekonomi politikasının” başarılı olmasını kim istemezdi?
Düşünsenize, “makro finansal riskler” olarak anılan işsizlik oranı, fiyatlama endeksi, para politikası değişkenleri, faiz oranları, döviz kurları, konut edilişleri, tarımsal dışsatım konularında karmaşadan çıkılmış olunacaktı! “Finansal istikrar” denilen, finansal sistemin bozulabileceği beklenmedik olgulara karşı ekonominin dayanaklılığı sağlanmış olacaktı! Kim istemezdi ki?
***
Düşünsenize… Bir salgın ya da deprem süreci yaşayacaksınız, ancak “finansal istikrar” sağlanmış olduğundan kimse “bir ev nasıl alabilirim, bir konutun kirasını nasıl ödeyebilirim, çocuklarımın karnını nasıl doyurabilirim, eğitimlerini nasıl sürdürebilirim” kaygısına kapılmayacak! Yaşları ne olursa olsun, bu ülkenin “köklü” kimliğini taşıyan herkes doyacağının/ barınacağının/ yaşayacağının inancını taşıyacak! Emekli bir kıyıya terk edilmiş gibi bir çıkmazın içine itilmeyecek, ücretli çalışan aldığı aylığıyla “gül gibi” geçinmeyi sürdürecek… Kim istemez?
Kim istemez sokağa çıktığında “gülebilen” insanları görmeyi, kim istemez pazarda/ markette eksiğini almakta zorlanmayacak ekonomik güce sahip olmayı, kim istemez üniversite mezunu çocuğunun hemen yaşama atılmasını, kim istemez “işsizlik” kıskacından kurtulmayı, kim istemez çekirdek aile içinde “ekonomik erincin” sürekliliğini, kim istemez?
***
Bir şey “istenerek yapılsa, kurallarına uyulsa” olur derler ya… Bugün dönüp Mayıs 2023’den bu yana neler yaşandığına baktığımızda, bu amaçlara ne kadar yaklaşıldığını sorgulamak gerekiyor! "İstikrar" söylemi ne kadar yaşama geçirildi? "Makro finansal istikrar" ne ölçüde güçlendi, şoklara karşı dayanıklılık gerçekten sağlandı mı? Yüksek büyüme oranlarının sürdürülebilir temellere dayandığını söylemek için yeterli etmenlerden söz edilebilir mi? Bu sorular, yalnızca yüzeysel bir iyimserlikten fazlasını hak eden bir bakış açısıyla değerlendirilmeli.
Günümüzde "finansal istikrar" ile "makro finansal risklerin" yönetimi gibi karmaşık konular, bir toplumun yalnız ekonomisiyle değil, aynı zamanda psikolojik dayanıklılığı açısından da belirleyiciliği göz ardı edilmemeli. Eğer ekonomi politikaları, bireylerin umutlarını, geleceğe dönük beklentilerini doğrudan etkiliyorsa, burada saydamlık, hesap verebilirlik, uzun vadeli planlama koşullarının ne ölçüde karşılandığını da özgürce tartışma/ sorgulama hakkı doğar!
***
"Makro finansal istikrar" dediğimiz olgu yalnızca rakamlardan oluşmuyorsa, “istikrarın” toplumun günlük yaşamına yansımalarını neden yeterince göremiyoruz? İşsizlik oranları gerçekten "istenen" düzeylere çekildi mi? Fiyatlama endeksi ya da faiz oranlarındaki dalgalanmalar kontrol altına alınarak bireylerin ekonomik öngörülebilirliği artırıldı mı? Döviz kurları ile konut piyasasındaki gelişmeler, halkın güvenle geleceğini planlamasına olanak tanıdı mı? Bu sorulara verilecek yanıtlar, ülkenin yalnızca ekonomik durumu değil, aynı zamanda bireysel umutları açısından da büyük önem taşıyor.
Bir toplumun ekonomik gücünün yalnızca “makroekonomik” verilerle değil, sokağın sesiyle, bireylerin yaşam niteliğiyle, geleceğe ilişkin güvenle ölçülebileceği unutulmamalı. Bugün eğer ekonomi politikaları bireylerin beklentilerini, umutlarını, temel haklarını etkileyecek kapsamlı bir güce sahipse, bu gücün sorumluluğu da aynı derecede geniş olmalıdır. Saydamlık, hesap verebilirlik, toplumsal duyarlılıkla şekillenen bir ekonomik vizyon, yalnızca toplumun bugünkü sorunlarını değil, aynı zamanda geleceğe ilişkin kaygılarını da çözmeyi amaçlamalıdır.
Sıkça “kim istemez” dediğimiz bu özlemler, yalnızca birer dilek değil; toplumun ekonomik vicdanıyla doğrudan bağlantılıdır. Sürdürülebilir bir gelecek, salt ekonomik tablolarla değil, sokaklarda, pazar yerlerinde, okul sıralarında, evlerde yaşanabilen erinçle/ gönençle oluşabilir. Gerçek "istikrar" da budur!
