John Hus…Prag Üniversitesi mezunu… Önce rahip, daha sonra da mezun olduğu üniversitenin İlahiyat Fakültesi dekanı ve rektörü oldu. Dini bir bilim adamı olarak derinlemesine inceledi.
Çek yazım kurallarını ve edebiyat dilini belirledi.
Özellikle, Prag’da Bethleem Kilisesinde verdiği vaazlarla tanındı. Rahiplik mesleğinin günahlarını ve Kilise’nin hatalarını şiddetle yerdi. Çok kalabalık bir dinleyici topluluğu bilimsel gerçekleri öğreniyordu.
Kiliseyi eleştirmedeki başarısı, çağın dinsel, toplumsal ve ekonomik sorunlarını apaçık ortaya koymadaki eğitimci yeteneği sayesinde küçük Çek soylularından çok sayıda yandaş topladı. Bir Çek yurtseveriydi ve esas davası, evrensel Kilise Reformu, dinin gerçek yüzünün öğrenilmesiydi. Ama dini çok sevenler, dinin öğrenilmesini istemiyorlardı. Aksi taktirde karlı bir kurgu ve sektör ellerinden kaçacaktı.
Başlangıçta, Bohemya Kralı ve Prag Başpiskoposunun desteğini sağladı. Kraliçenin bile günah çıkarttdığı rahipti. .Ama vaazlarını ve eleştirilerini ısrarla sürdürünce Katolik Kilisesi tarafından sakıncalı adam bulundu ve aforoz edildi. Ama o vaazlarına ara vermedi.
Doğal olarak artık hayatı tehlikedeydi. O ise din adamı görevini sürdürmekte kararlı idi. De Ecclesia adlı geniş bir dini yazı kaleme aldı. Öğretisi, Macaristan ve Polonya’ya kadar yayıldı.
Kilise iyice tedirgin olmuştu. İfadeye çağırdılar. Sapkınlıkla suçlanıyordu. İşlemediği suçları kabullenmeyi reddetti. İstediği kadar reddetsin, hüküm zaten duruşmadan önce verilmişti Din Sapkını olarak hüküm giydi, hapsedildi.
Hapis hayatı çok uzun sürmedi. Hesabı toptan kapatmakta kararlı dinciler en iyi bildikleri şeyi yaptılar. John Hus diri diri yakıldı.
Bir aydın daha yok edilmiş, din bir cihadı daha kazanmış ve özgür düşünce bir darbe daha yemiş, yobazların önünden bir engel daha kalkmıştı.
AMA…
Yakılışının 500. Yılında, 1915’te, Prag şehir merkezinin tam ortasına bir düşünce şehidi olarak heykeli dikildi. Heykelin tabanında ne yazıyor biliyor musunuz:
“GERÇEKLER ER GEÇ ORTAYA ÇIKACAKTIR.”