İkinci el araç piyasasında son dönemde yeni düzenlemeler yapıldı. İdari olarak; yetki belgesi olmayan kişilerin araç satışı yapmalarının yasaklanması, güvenli ödeme sisteminin zorunlu hale getirilmesi ve kapora ödemelerine sınırlama getirilmesi gibi düzenlemeler yapıldı. Küresel düzeyde devam eden çip krizi de eklenince otomobil arzı, talebi karşılamaya yetmedi. Bu durum da ikinci el otomobil fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Galerilerde alım satım ya da komisyon karşılığı satışların kayıt dışı kaldığı, vergi kayıp ve kaçağına neden olduğu görülmüştür. Bu nedenle idari ve vergi hukuku yönünde düzenlemelerin yapılması zaruri olmuştur.
YETKİ BELGESİ OLMAYANLAR İLAN VEREMEYECEK
Araç alım satımı sadece yetki belgesine sahip olan işletmeler tarafından gerçekleştirilebilecektir. Yani herhangi bir kişinin veya işletmenin, gerekli belgelere sahip olmadan araç satışı yapması engellemektedir.
Düzenleme Ticaret Bakanlığı tarafından yapıldı. İkinci el otomobil piyasasındaki dolandırıcılık ve mağduriyet olaylarının önüne geçmek için yapıldığı söylenmektedir. Buna karşın yurttaşlara işlem sırasında bazı noterlerde zorluklar getirildiği de görülmektedir. Bu anlamda, yetki belgesi olmayan kişilerin araç ilanı vermesi yasaklanmaktadır.
GÜVENLİ ÖDEME VE KAPORAYA SINIRLAMA
İkinci el araç satışlarında güvenli ödeme sistemi zorunlu hale getirilerek, alıcının ve satıcının hakları güven altına alınmaktadır. Galericilere, araç satışı gerçekleştirmek isteyen kişilere sipariş formu düzenleme zorunluluğu da getirilmekte ve bu sipariş formu için herhangi bir ücret talep edilemeyeceği düzenlemesi yapılıyor. Galericinin aracı teslimi için en geç 45 günlük bir süre tanınmaktadır. Böylece alıcının teslim süresi net bir şekilde belirlenmektedir.
Diğer önemli bir düzenleme de araç satışlarında en fazla yüzde 10 oranında kaparo sınırlaması getirilerek alıcıların mağdur olmasının önüne geçilmek istenmiştir.
İKİNCİ EL ARAÇLAR İÇİN GARANTİ ŞARTI VE SIFIR ARAÇLARDA FİYAT SABİTLENMES CAYMA HAKKI
İkinci el araç satışlarında garanti şartı getirilmektedir. Satışı yapılan ikinci el araçların motor, şanzıman, elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre boyunca satıcı tarafından garanti altına alınmaktadır. İkinci el araç alıcılarını alımdan sonra meydana çıkabilecek teknik arızalar karşısında korunmalarını sağlıyor.
Diğer bir husus ise, sıfır araç satışlarında; distribütörler ve yetkili satıcılar, aracın fatura tarihinden sonra fiyat artışı yapamayacaklarıdır. ‘’ Dün zam geldi, Dolar arttı’’ gibi hususlar bahane edilemeyecek. Araç fiyatı sabitlenecek, teslimatı ise 15 günde teslim edilecek. ÖTV ve KDV ödenmiş hali ile fiyat sabitleneceği için, sıfır araç piyasasında yaşanan fiyat dalgalanmaları da kontrol alınması amaçlanıyor.
Yapılan önemli bir düzenleme de alıcılara 14 gün bedelsiz cayma hakkı tanınmasıdır. Alıcılar bu hakkını kullanırken; araç satın aldıktan sonra ve herhangi bir sebep göstermeden, ek bir ücret ödemeden satın alma işlemi iptal edebilme hakkı ile tüketicilerin hakları daha da güçlendirilmiş olmaktadır.
DÜZENLEMELERİN VERGİYE ETKİSİ VE KDV
Yeni düzenleme ile ikinci el araç piyasasında önemli değişikliklerin yukarıda kısaca belirtmeye çalıştık. Özellikle; kapora oranının sınırlandırılması ve yetki belgesi olmayanların ilan verememesi, güvenli ödeme sisteminin zorunlu hale getirilmesi, alıcı ve satıcı için güvenli bir ticaret ortamı oluşturması, hem ikinci el araç alım satımını daha güvenilir hale getirmesi, piyasada uzun vadeli istikrar sağlaması, alıcı ve satıcıların güveni için dolandırıcılık ve kayıt dışı ticaretin önüne geçilmesi isabetli olmuştur.
İkinci el otomobil satışlarında Katma Değer Vergisi (KDV) oranı yüzde 1 olarak uygulanmaktaydı. KDV oranlarını yeniden belirleyen 28.03.2022 tarih ve 5359 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile ikinci el taşıtların KDV oranları belirlenmiştir. KDV ve vergi mükellefiyeti bulunmayanlardan alınan binek otomobilleri Gelir Vergisi ve KDV mükellefi olmadıkları için bunlardan alınan binek arabalarından katma değer vergisi söz konusu değildir. Diğerleri ise;
Oranlarında KDV’ye tabi olacaktır.
Sabri Arpaç