Enflasyonist dönemlerde işletmelerin mali tablolarında; gelirleri olması gerekenden daha fazla, maliyet ve giderleri ise olması gerekenden daha az oldukları için vergi matrahları yüksek çıkmaktadır. Ulusal paranın satın alma gücündeki düşüş nedeni ile de dönem karları yüksek gerçekleştiğinden vergi mükellefleri yüksek vergi ödemek zorunda kalmaktadırlar.

KISA BAZI ENFLASYON TANIMLARI

Enflasyon, mal ve hizmetlerin fiyat düzeyinin yükselmesi nedeniyle, paranın satın alma gücünde meydana gelen düşüş ve mal ve hizmetlerin genel fiyat düzeyinin artış göstermesi sonucu alım gücünde meydana gelen azalmadır.

Fiyatların artış oranına göre enflasyon; düşük enflasyon, yüksek enflasyon, hiper enflasyon; nedenlerine göre enflasyon türleri ise; talep enflasyonu, maliyet enflasyonu ve yapısal enflasyon şeklinde bölümlendirebiliriz.

ENFLASYON TÜZELTMESİ TEBLİĞ TASARISI GİB SİTESİNDE YAYIMLANDI

​

31.12.2021 tarihi itibarıyla enflasyon muhasebesini gerektiren şartlar oluşmuştu. Vergi Usul Kanunu’nun geçici 33'üncü maddesi ile enflasyon muhasebesi uygulaması 31.12.2023 tarihine ertelenmişti. Buna göre 2023 sonu itibariyle enflasyon düzeltmesi yapılarak enflasyon muhasebesi uygulamaları yapılacaktır.

Bu amaçla Gelir İdaresi Başkanlığı, 2023 hesap dönemi sonu ve izleyen hesap dönemlerine ilişkin olarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak mali tabloların ve düzeltme işlemlerinin usul ve esaslarının belirlenmesine ilişkin Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Taslağını Başkanlığın internet adresinden yayımladı.

Vergi Usul Kanunun mükerrer 298’nci maddesinin (A) fıkrası ve geçici 33’ncü maddesi gereğince 2023 hesap dönemi sonu ve izleyen hesap dönemlerine ilişkin olarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak mali tabloların ve düzeltme işlemlerinin usul ve esaslarının belirlenmesine ilişkin Taslak Tebliğ’de yer alan yer alan konuların ilgililer tarafından geliştirilmesi, değiştirilmesi veya katkıda bulunulması için görüş ve önerilerin 3 Kasım 2023 tarihine kadar iletilebileceği duyurulmuştu.

ENFLASYON DÜZELTMESİ YAPMAK ZORUNDA OLAN VE OLMAYANLAR

Yasal ve uygulamaya göre;

• Kazançları bilanço usulüne göre tespit tacirler,





• Her çeşit ticaret şirketleri (Anonim, limitet, komandit, kolektif ve kooperatifler şirketler),





• Ve bunların yeni işe başlayanları,

Enflasyon muhasebesi yapacaklardır.

31.12.2023 ya da enflasyon düzeltmesinin oluştuğu gelecek dönemde yeni işe başlayanlar için farklı bir uygulama söz konusu değildir. Diğer tüm kurumlar vergisi mükelleflerinde olduğu gibi yeni işe başlayanlar da finansal tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklardır.

Enflasyon Düzeltmesi yapamayacaklar;

• Kayıtlarını TL cinsinden tutmayanlar,





• Kayıtlarını yabancı para cinsinden tutmaktan vazgeçip TL cinsine dönüş yapma süresi 3 yıl geçmeyenler,





• İşletme esasına göre defter tutanlar ile serbest meslek erbapları (amortisman hariç),

Enflasyon muhasebesi yapamazlar.

NEDEN ENFLASYON MUHASEBESİ UYGULANIR?

Enflasyonun yapay olarak fiktif hale getirdiği vergi matrahları üzerinde tahakkuk ettirilen vergiler mükelleflerin sermayelerini küçültmekte işletmelerin rakamları abartılı yükselirken mal işletme mal varlıklarında azalma meydana gelmektedir. Yani elde etmedikleri karların vergisini ödemektedirler. Kâr dağıtan şirketlerin sermayelerinin erimesine yol açılmaktadır.

Bu amaçla enflasyon muhasebesi uygulanarak;

• Mali tablolardaki fiktif kârlılık giderilmekte,





• Düzeltmeye tabi aktif ve pasif kalemler ile kârlılık gerçek değerinde gösterilmekte,





• İşletmelerin mali tablolarında yapılan düzeltmeler ile ortakları ve muhatapları tarafından gerçek değerleri ölçümlenebilmekte,

Gibi düzeltmeler yapılmaktadır.

ENFLASYON KARI VERGİYE TABİ Mİ?

2023 yılında yapılacak düzeltme sonucu oluşan kâr/zarar gelir tablosu ile ilişkilendirilmez. Yani vergilendirilmeyerek mali tablolarda geçmiş yıl kârı/zararları arasında izlenir.

Sabri Aepaç

sabriarpacymm@gmail.com