Narenciye ürünleri diye adlandıran turunçgiller Akdeniz ikliminin egemen olduğu Akdeniz-Ege kıyı şeridi ile, Güney Marmara’nın bazı bölgelerinde yetiştirilen bir tarım ürünü olduğunca, yetiştiği bölgelerin adını uluslar arası üne kavuşturmasıyla da önemlidir.
Portakal, limon, mandalina, greyfurt asıl çeşitleri olmakla birlikte, her birinin birçok çeşidi vardır.
Örneğin limonun bilinen lamas, enterdonat, küldiken, lizbon, mayer çeşitleri vardır.
Yine portakalın- mandalinanın, greyfurdun da çeşitlerinden söz etmek olası…
Bölgemiz Çukurova’da, narenciyenin başka bir özelliği de vardır.
Yerel yönetimler cadde, bulvar kaldırımları narenciyenin isim ortağı turunçgillerin turuncuyla ağaçlandırılır. İlkyaz birlikte, kent içerisinde portakal çiçeğinin kokusu ayrı bir haz estirir, diğer bölgelerin kimi zaman şaşkın bakışları arasında çiçekler meyveye durur, meyveler ağaç başında kalır, kimi zaman kebap salonlarının kurtarıcısı olur…
***
Bölgemizde narenciye üreticisi genelde mutsuzdur!
Yıl içerisinde yaptığı masrafın ‘karşılığını’ alamadığından dolayı kimi zaman ‘ağaca’ karşı da acımasızlaşır; kökten keser, bahçeyi tarlaya dönüştürür, kimi zaman kestiği yıllanmış ağaçların yerine yeni bir ürünün fidanlarını eker…
Adana bölgesi sıcak olduğu için, yaz aylarında ‘sulamanın’ ayrı bir yeri vardır. Her sulama elektrik, mazot, emek demektir. Gübre, meyve zararlılarına karşı ilaç diğer masraflar… Tümü bir araya geldiğinde, girdilerin büyümesi, işin en garip olanının da girdilerin çoğunun ilaç, mazot, gübre olduğu düşünülürse; tüm çalışmalar dışalıma gidiyor!
Ülke ekonomisine katkı, ya da üreticinin sevinci…
Bunun için;
‘Girdilerin’ en aza indirilmesi,
Masrafların azalması,
Dışalımla sağlanan ürünlerin yerini yerli ürünlerin alması,
İktidarın sıkça vurguladığı ‘milliliğin’ gerçekleşmesi gerekmektedir.
***
Birkaç gün önce TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Abdullah Doğan’ın bir açıklaması vardı.
Açıklamasında yer alan öneriler yalnız bölgemiz narenciye üreticileri için değil, narenciye
İle ilgilenen tüm bölgeleri içine alan bir çalışma isteğiydi…
Doğan açıklamasında ülkemizde birmilyon ikiyizbin hektarlık alanda yapılmakta olan narenciyeden dörtbuçukmilyon tonluk üretim sağlandığını, bunun yarısının dışsatımla elden çıkarıldığını, buradan birmilyar dolar gelir elde edildiğini belirtiyor. Ayrıca üretimin dörtyüz-beşyüzbin hektarlık bölümünün de Adana’da olduğu söyledikten sonra önerisini açıklıyor:
‘Adana’da narenciye enstitüsü kurulmalı…’
Gerekçeleri de şunlar:
Narenciyeyi geliştirmek,
Adaptasyon çalışmaları yapmak,
Zararlılara karşı mücadele sağlamak…
Bölgemizde sert çekirdekli meyvelerde görülen Akdeniz Meyve Sineği’nin zarar vermeyi sürdürdüğünü belirten Doğan şunları söylüyor:
‘Birçok bahçede biyoteknik (tuzak) ve kimyasal mücadele yapılmasına rağmen Akdeniz Meyve Sineği zararlısı ile mücadelede başarı seviyesi istenilen düzeye ulaşamamıştır. Bununda sebebi ılıman geçen kış mevsimi zararlının popülasyonunu arttırmış ve erken zarar vermeye başlamıştır. Akdeniz Meyve Sineği ile mücadelede uzun vadede mutlaka kısır erkek bireylerin doğaya salınımı için çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bu yöntem bütün gelişmiş ülkelerde başarılı bir şekilde kullanılmaktadır.’
***
Ülkemizin akademisyenlerine, akademisyenlerin araştırmalarına, araştırmalarının bu ülkenin gerçekleriyle uyum içerisinde ilerlemesine verilecek katkıyı-desteği önemli buluyorum.
‘Enstitü’ denince ‘bir üniversiteye bağlı ya da bağlı olmadan araştırma yapan, kimi zaman öğretime de yer veren eğitim kurumu’ biçimindeki tanımı geliyor.
Burada çalışma yapacak olan araştırmalar her şeyi ‘yerinde’ görme-tanıma olanağına da sahip…
Örneğin ürün girdilerini azaltmak için ‘nasıl daha az gübre, su, elektrik mazot, ilaç kullanarak daha çok üretim yapılabilir?’
Bu sorunun yanıtını ‘narenciye enstitüsü’ verecek!
Bugün Çukurova Üniversitesi’nin Ziraat Fakültesi’nden her yıl birkaç yüz mezunla birlikte, önceki yıllarda mezun olup da işsizlikle boğuşan binlerce eğitimli ‘lisanslı-yüksek lisanslı’ mühendislerin, eğitimini aldıkları ‘bölümlerinde’ uğraş vermeye hazır…
Enstitünün ülke ekonomisi için de önemi yadsınmaz…
İşte o zaman narenciye üreticilerimiz mutlu,
İşte o zaman iktidar ‘milli’ olacaktır!
