RODRİGO’NUN GİTAR KONÇERTOSU VE GUERNİKA

Joaquin Rodrigo, 1922’de Valencia’da doğdu. Üç yaşında difteriye yakalanınca görme yetisini kaybetti. Aile bilinçliydi, onu müziğe yönelttiler. Sekiz yaşında solfej, piyano ve keman eğitimine, on altı yaşında da armoni ve kompozisyon derslerine başladı.

22 yaşında orkestra için bestelediği Beş Çocuk Parçası ile İspanya Ulusal Ödülü’nü ve yurtdışında eğitimini sürdürmesi için burs kazandı ve Paris’e gitti. Bir çok ünlüyle tanıştı. Ve bir de İstanbullu bir Türk kızıyla. Piyanist ve besteci Victoria Kamhi.

Victoria, 1905 İstanbul doğumluydu. Müzik eğitimi almak için Paris’e gitmiş. Ünlü sanatçılardan piyano eğitimi almıştı.Joaquín’le dört yıl arkadaşlıktan sonra Valencia’da evlendiler.

Victoria, doğma büyüme beş yüz yıllık bir İstanbullu aileden gelse de atayurdudedelerinin geldiği İspanya’ydı. İspanya 1.Dünya Savaşının yıkımı içindeydi. Siyasi açıdan istikrarsızdı. Sağcı-solcu kavgası ülkeyi sarsıyordu.

Joaquín ve Victoria hayatlarını sürdürmek için, Paris’e döndüler Bir süre de eski onbaşı Hitler’in bir savaş makinesine çevireceği Almanya’da kaldılar.

İspanya’da faşist diktatör Franco yükseliyordu. İç savaş çıkmıştı. Ülke sanki bütün dünyanın kan gölüne döndüğü, II. Dünya Savaşının provasını yapıyor gibiydi.

Almanya, General Franco’yu destekliyordu. Yeni savaş uçakları ve Fransa ve İngiltere üzerinde kullanacağı, yeni ürettiği bombaları denemek istiyordu. Faşist dost, denemenin Guernika kasabası üzerinde yapılmasına izin verdi. Ve yapıldı o lanet deneme. Kasaba tamamen yok oldu. 1.654 kişi öldü, 886 kişi yaralandı.

Felaket bütün dünyayı olduğu gibi Rodrigo’yu daderinden etkiledi. Sanatçı ruhu duygularını bir konçertoyla ifade etmek istiyordu. Victoria kendi kariyerini bir kalemde silip atmış, sevgili eşinin sekreterliğini üstlenmişti. Kocasının çalışmalarını notaya ve yazıya geçiriyordu. Uzun sürdü çalışma ama konçertonun taslağı 1938’de hazırdı.

1939’da iç savaş bitmişti.Victoria ve Rodrigo Madrit’e döndüler. Bütün zamanlarını konçerto üzerinde çalışmaya verdiler ve eser nihayet, 1940’ta Barcelona’da ilk kez icra edildi. Çok beğenildi. Üç bölümden oluşan eserin özellikle ikinci bölümü kısa sürede tüm dünyaya yayıldı ve sevildi.

Guernika katliamını anlatan konçerto İnanılmaz derin, ama teslim olmaktan zevk alınacak bir hüzne sahip müzik. Aynı zamanda gizemli bir etkiyle de başkaldırıyı ve direnişi çağrıştırıyor.Dehşetli amaisyana dönüşen bir hüzün, insanı ağlatıyor. Ama dökülen göz yaşları, kaybetmenin ağlayışı değil, olsa olsa haklı, onurlu ama ancak çok kayıp verilerek kazanılan bir savaşınögesi olmanın verdiği çaresiz gururlu bir dik duruşun ağlayışıdır…

Konçertoyu anlayarak dinleyenler, Guernica’nın ve, İspanyanın kötü kaderini, gözleri yaşararak, sanki hak edilmiş bir ölüme itirazsız gider. Yine içi kan ağlayarak da olsa, baş kaldırmak ve direnmek gerektiğini hisseder.

Konçerto, Rodrigo ve Victoria’yı tüm dünyaya tanıttı. 1972’de Türkiye’ye de geldiler Ankara ve İstanbul’da konserler verdiler. Rodrigo,Victtoria için ”O, benim ışığım,”dedi gazetecilere. O muhteşem kadın ona göz olmuştu, çünkü. Hem de bir ömür boyu.

Bu mutlu ve saygın evlilikyüzyılın sonunda noktalandı. Victoria 1997’de, Rodrigo ise 1999’da veda ettiler hayata.

KONÇERTO MU?