Sistem Teorisyeni Niklas Luhmann iletişimi açıklamaya çalışırken insanlar veya kişiler değil “iletişim iletişir” der. Yani iletişen aktörler değil sistemdir, sistemin alt unsurları veya taraflarıdır. Teoriyi daha ilerletebiliriz: Erek/gelecek iletişir. İnorganik maddeler veya doğa nedensel hareket edebilir ama akıllı varlıklar geçmişi için değil geleceği için hareket eder, insanlar geçmişiyle veya nedeniyle değil ereğiyle hareket eder, fikri için, ereği için mücadele veya müdahale eder.
Fikir veya hareket de diyalektiktir yani kendi çelişiğini kendisi taşır veya oluşturur. Hareket başladı mı, bir kez hareket verilmişse, uzayda hareket başlamışsa, artık hareket kendiliğinden sonlanmaz, onu tutabilecek bir karşı güce ihtiyaç vardır. Tekerlekler dönmeye başladı mı, artık önceki aşamaya dönmek mümkün olmaktan çıkar. Ukrayna sorunu uzun süredir hareketlenmişti, artık ok yaydan çıktı. Oku durduracak başka oklar harekete geçecek, süreç çelişkileriyle işleyecek.
Rusya Devlet Başkanı Putin, 21 Şubat akşamı uzun bir konuşmayla, özetle 1-Ukrayna’da Batı veya NATO bize karşı konuşlanıyor, 2-Ukrayna zaten Çarlık Rusya’sının ve SSCB’nin parçasıydı, öyle kalmalı diye iki iddiada bulundu.
Olayların geriye gidişi, bir dayanağa dayanmaz veya çok dayanak bulunur. Ukrayna bir zamanlar Osmanlı’nın da parçasıydı. Tüm bunların artık bir önemi yok ama kalıtları bakiyeleri var. Savaşlar geçmişe yönelik yapılmaz, hep geleceğe yöneliktir. Ancak yine de geçmiş, temellendirmek için pek çok gerekçe sağlar. Şöyle özetleyebiliriz savaş mantığını: İdeolojisi geçmiş, ana motif ve yönelimi umut veya gelecektir.
Savaşlara yol açan fikir erekseldir, mevcut savaşların ereği fikri kapitalizmdir, yayılmacılıktır, üstünlüktür. Çelişiği hem diğer burjuvazilerle hem de halklarladır.
Savaşa yol açan fikirlerin teleolojik oluşu nedenselliğini ortadan kaldırmaz. Sadece en güçlü nedeni erekselliktir diye not edilebilir. “Ereksellik/beklenti” veya “umut” nasıl “neden” oluyor diye sorulabilir. İnsan geçmişi için değil geleceği için yaşar. Kendinde-oluş ile kendisi-için-oluş birbirinden ayrılamazsa da birincisi ikinciyi değil ikincisi birinciyi taşır. Yani ereksel neden geçmiş nedenleri kendinde taşır, hep ereği için kullanır. Kimlikler gelecek için sürdürülür, çıkar veya beklentiler için sürdürülür, kendiliğinden bir kimlik yoktur, yani ayrımlar, ayrıştırmak için sürdürülür ve kullanılır, tüm kimlik ve kişilikler sonuçta büyük oranda kurulmuştur ve gelecek için kurgusal temel yapılır, yoksa ayrımlar geçmişte kalacaktır.
Geçmişte ne olmuşsa olmuş, artık Rusya da NATO bloku altındaki Batı da, geçmiş için değil gelecek için hareket etmektedir.
Hatta bu anlamda tüm geçmiş aslında ereksel olanın olmuş bitmiş geçmişidir denebilir. Burada, gelecek nasıl geçmiş veya neden oluyor, ona bakmak gerekiyor.
Hayat fikre, fikir hayata geçer, diyalektik bir akışla olur bu. Her ne kadar mevcut kapitalist yapılar kapitalizm fikrini beslese de kapitalizm veya yayılmacılık yayılmış olduğu için savaşlar çıkmaz, o hal Pax Romana (ebedi barış) halidir, Çıkan her yeni savaş daha fazla yayılmacılık içindir, yani gelecek içindir. Emperyalizm aynı zamanda bir fikir olduğundan, ereksellik genel bir olgu olduğundan temel bir nedendir.
Yani kapitalizm birikimciliktir, birikimcilik artı değere el koymacılıktır, artı değere el koymacılık yayılmacılıktır, tüm bunlar erekselliklerdir, tüm bunlar geleceklerdir, tam da bu geleceklikler olgusal nedenselliklerdir yani “işlevselliklerdir”.
Ereksellik fikirdir, ideadır, beklentidir, umuttur. Rusya da NATO da fikir savaşı yapıyor. Bu fikir yayılmacılık fikridir, yayılmacılık için üstünlük fikridir. Gelenek veya geçmiş gelecek için bir araç, daha çok da ideolojik bir araçtır, esas olan gelecektir, ereklerdir.
Kimse geçmişi için savaşmaz, savaşan herkes ereği, geleceği, beklentisi için savaşmaktadır. Burada ana soru şudur: Bu fikir, savaşlara yol açan yayılmacılık fikri kimin fikridir, hangi sınıf veya zümrelerin fikridir, halkın fikri olabilir mi yoksa halkları yok eden bir fikir midir?
İnsanların geleceğinin kararmaması için, savaşların tümden aşılabilmesi için yayılmacılık fikrinin, kapitalizm fikrinin aşılması gerekiyor. Savaşı durduracak olan iki diyalektik seçenek bulunuyor: Ya burjuvaziler burjuvazilerle uzlaşacak veya birbirini yiyecek. Veya halklar burjuvaziyi yiyecek veya kendi kendini yiyip bitirecek.
Esas çözüm de esas yıkım da ikincisindedir. Halkların yayılmacılık fikrini yok etmesi, halkların burjuvaziyi yok etmesi savaşları bitirecektir. Kapitalizm veya yayılmacılık bir halk fikri olmaktan çıktığında daha kalıcı barışın yolu açılacaktır.
Savaşların insanları değil insanların savaşları ortadan kaldırması için savaşın geleceğini veya ereğini, yayılmacılık veya üstünlük arayışını yani kapitalizm ve emperyalizm fikrini yok etmek gerekiyor.
