Sabri ARPAÇ

Tarih: 13.04.2024 23:59

VERGİ BEYANLARI VE SEÇİM SONUÇLARI…

Yıllık Gelir ve Kurumlar Vergi Beyan dönemi seçimin gölgesinde kaldı. İktidarın ekonomik uygulamalarının bir parçasını oluşturan vergiler de bu büyük ölçüde Mart ve Nisan Aylarında toplanıyor. Vergi avantajları ile faizci, rantçı ve paradan para kazanan yerli ve yabancılara sağlanan ayrıcalıkların vergi sistemimizi ve ekonomimizi ne hale getirdiğini bu beyan dönemi vesilesiyle bakalım

TAŞINMAZ SATIŞ GELİRLERİ VERGİLİ 

80’li yıllardan beri kurumların taşınmaz satış gelirleri Gelir, Kurumlar ve Katma Değer Vergilerinden istisna edilmesi uygulaması düzenlemeleri önceleri geçici olarak, sonraları ise kalcı olarak yasalarımızda yer almaya devam etti. Amaç, taşınmazların ve menkul değerlerin nakde çevrilerek işletmelerin finansman ihtiyaçlarında kullanılmasıydı. 

Son olarak 14/7/2023 tarihli 7456 sayılı Yasa ile 15.07.2023 tarihinden geçerli olmak üzere taşınmaz satışında elde edilen kazancın hem Kurumlar Vergisinden hem de Katma Değer Vergisi istisnası kaldırıldı. Eski edinimler geçici bir madde ile kurumlar vergisi uygulamasında korunurken, katma değer vergisinde ise tamamen kaldırıldı.

Daha da somu olarak belirtmek gerekirse, 15.07.2023 tarihinden önce kurumların aktiflerinde kayıtlı taşınmazlar için 7456 sayılı Yasa ile eklenen geçici madde düzenlemesi ile istisnanın belli koşullarla devamı 2024 Yılından sonra da devamı mümkün hale getirildi.

FAİZ VE RANTA BÜYÜK VERGİ KIYAĞI!

Taşınmazlar için kaldırılan vergi avantajı; faiz ve ranta vergi indirim, muafiyet ve istisnaları yani ayrıcalığı düzenlemelerine ise dokunulmadı. Aşağıda Kanunlarımızda yer alan yüzlerce indirim, muafiyet ve  istisnaların bir kısmını sıralayacağım.

• Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri rüçhan hakları ve bu kapsamında istisna kazançlarına kaynak oluşturan yatırım fonlarının katılma paylarının satışından doğan kazançların %75'lik kısmı, 
• Devir veya bölünme suretiyle devralınan iştirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan hakları, 
• Menkul kıymet ticaretiyle uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançları,
• Vergi Usul kanununa göre ayrılan girişim sermayesi fonu indirimleri,
• Yurt dışında mukimi kişi ve kurumlara verilen belli alanlardaki hizmetlerden elde edilen kazançlara ilişkin indirim,
• Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılması ve elden tutulması sürecinde elde edilen gelirler ile mevduatlardan elde edilen gelirlerin düşük sıfır ya da düşük vergilendirilmesi,
• Toplu Konut İdaresi Başkanlığının kurumlar vergisi muafiyeti,
• Yurt dışı iştirak kazançları istisnası,
• Türkiye’deki anonim şirketler tarafından yurt dışı iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kurum kazançları istisnası,
• A.Ş.’lerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları payların bedelinin itibari değerini aşan kısmına uygulanan kurumlar vergisi istisnası,
• Türkiye’de kurulu menkul kıymet yatırım fon ve ortaklıklarının portföy işletmeciliği kazançları istisnası,
• Portföyü Türkiye’de Kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançlarına dair istisna, 
• Girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıkları kazancına ait istisna,
• Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıkları kazançlarına dair istisna,
• Emeklilik yatırım fonlarının kazançlarına ilişkin istisna,
• Konut finansmanı fonları ile varlık finansman fonlarının kazançlarına ilişkin istisna,
• Kurumların aktiflerinde yer alan belirli şartlarına haiz taşınmazların ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları kazançlarına kaynak oluşturan yatırım fonlarının katılma paylarının satış kazançları istisnası,
• Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri, rüçhan hakları istisna kazançlarına kaynak oluşturan yatırım fonlarının katılma paylarının satışından doğan kazançların %75'lik kısmı istisnası, 
• Bankalara, finansal kiralama ya da finansman şirketlerine borçları nedeniyle kanunî takibe alınmış veya Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna borçlu durumda olan kurumlar ile bunların kefillerinin ve ipotek verenlerin sahip oldukları taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının, bu borçlara karşılık bankalara, finansal kiralama ya da finansman şirketlerine veya bu Fona devrinden sağlanan hasılatın bu borçların tasfiyesinde kullanılan kısmına isabet eden kazançların tamamı ile bankaların, finansal kiralama ya da finansman şirketlerinin bu şekilde elde ettikleri söz konusu kıymetlerin satışından doğan kazançların belirlenmiş kısmına yönelik kurumlar vergisi istisnası,
• Kurumların yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimi temsilcileri aracılığı ile elde ettikleri kurum kazanç istisnası,
• Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlar istisnası,
• Sat-kirala geri al işlemlerinden doğan kazançlara ilişkin istisna,
• Yabancı fon kazançlarının ve bu fonların portföy  yöneticiliğini yapan şirketlerin vergilendirilmesine yönelik istisna, 
• Kira sertifikası işlemlerinden doğan kazançlara ilişkin istisna,
• Yabancı fon kazançlarının ve bu fonların portföy yöneticiliğini yapan şşirketlerin vergilendirilmesine yönelik istisna,
• Nakdi sermaye artırımı ile yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden hesaplanan indirim,
• Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az yüzde 20 oranında ilk defa işlem görmek üzere en az yüzde 20 oranında halka arz edilen kurumlarda indirimli kurumlar vergisi
• İndirimli Kurumlar Vergisi Uygulaması,
• Yabancı paraların ve altın hesaplarının TL mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülmesinden elde edilen kazançlara ilişkin istisna,
• Yurt dışında ve yurt içinde bulunan bazı varlıkların bazı varlıkların ekonomiye kazandırılmasına ilişkin uygulama kapsamında değer artışı kazan istisnası ve harç alınmaması,
• Altın, gümüş, platin arama, işletme, zenginleştirme, rafinaj ve Türk petrol Kanunu hükümlerine göre petrol arama işlemlerine KDV istisnası,
• Yatırım Teşvik Belgesi sahiplerine KDV istisnası,
• Konut ve işyerlerinin döviz karşılığında yabancılara satılması KDV istisnası,
• Varlık ve hakların Türkiye Varlık Fonuna devri işlemlerinde KDV istisnası.

Yukarıya almaya çalıştığım indirim, muafiyet ve istisnaların yukarıda da belirttiğim üzere bir köşe yazısını daha fazla sıkıcı hale getirmemek için sadece bir kısmı ile yetindim. 

Görüldüğü gibi, sayılan vergi avantajlarıyla faiz, rant ve finans kesimi korunurken köylü, esnaf, memur, emekli yani halk ise açlık ve sefalete mahkûm eden iktidarın ekonomisi de batma noktasına getirilmiştir.

Ama Sayın Cumhurbaşkanı’nın şu sözleri hala kulaklarımızda çınlıyor. ’‘Benim alanım ekonomi, ben ekonomistim. Faiz sebep, enflasyon neticedir. Bu görevde olduğum sürece faizle mücadelemi sonuna kadar sürdüreceğim. Bu konuda nas ortada. Nas ortada olduğuna göre sana, bana ne oluyor?" Demek suretiyle ülkemizi ekonomik çöküşün eşiğine getirdiği açıkça görülmektedir.

150 Yıllık Demokrasi geleneğimize uymayan ‘’Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’’ ile ‘’kudretli-otoriter lider’’ haline getirilen Sayın Erdoğan da artık tartışılır hale geldi. Hatta bu seçim adeta Erdoğan karşıtlığına dönüştü. 

Ama Sayın Erdoğan, hezimetin faturasını ‘’Memur Bakanları ile bürokratlarına ve bazı parti mensuplarına’’ kesmeye çalışıyor. Ama AKP demek Sayın Cumhurbaşkanı’nın ta kendisi demektir. ‘’Sorumlu ayağa kalk’’ denildiğinde Sayın Cumhurbaşkanı da yerinde oturamaz! 

Sabri Arpaç

sabriarpacymm@gmail.com