Eskişehir’de anne babası hapse düşmüş sahipsiz çocuklar aç bitap kalmış, kardeşlerden biri gün yüzü görmeden açlıktan ölmüş durumda. 6 yaşında evlendirilen kızın okula gidip gitmediğini on yıllarca kimse sormamış bile. Sokak aralarında çocuk yaşta uyuşturucudan söz ediliyor. Ama resmi açıklamalar her şeyin iyi gittiği yönünde. Keşke öyle olsa.
Bir de daha en başından sayılar söz konusu. Sayılar bir türlü realiteyi tutmuyor veya nasıl okunduğu ve okunacağı açık değil. Geçen hafta Millî Eğitim Bakanı Mahmut Özer, MERNİS’te kayıt dışında 280 bin 473 öğrenci olduğunu, bunları da kayıt altına almak için büyük çaba gösterildiğini açıklamış bulunuyor. Geçen haftayı bilemiyorum ama bakanlığın 2021/22 yılı istatistikleri bambaşka sayılar söylüyor. Bugün bir kez daha bu istatistikleri okumaya çalışacağım.
Buradaki sayılar “MEB Örgün Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2021/’22”ye dayalı olarak verilmektedir. Mevcut resmi verilerden hesaplanmıştır.
MEB Not 1. yaş gruplarına (doğum yılları) göre NET okullaşma oranları hesaplanırken; öğrencinin ait olduğu eğitim kademesine (öğrenim türüne) bakılmaksızın, ilgili yaş grubunda bulunan toplam öğrencilerin, ilgili yaş grubunda bulunan toplam nüfusa bölünmesi ile elde edilmiştir.
MEB Not 2. 2021/22 okullaşma oranları hesaplanırken, kullanılan nüfus ve öğrenci sayılarında Türkiye’de ikamet eden T.C. vatandaşları kapsanmıştır. Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu nüfus ve yabancı uyruklu öğrenci sayıları kapsam dışında tutularak, tamamlanmış olan en son takvim yılı sonu öğrenci rakamları (şubat 2022) ve tamamlanmış olan en son nüfus rakamları (31 Aralık 2021) kullanılarak hesaplanmıştır.
Kaynak: 1-Net Okullaşma Oranları MEB Örgün Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2021/22
2-yaş grubu nüfusu- TÜİK istatistikleri
*Bu iki resmi veri/bilgi üzerinden, net okullaşma oranı ve yaş nüfusu dikkate alınarak aradaki fark (okullaşmayanlar) tarafımızdan hesaplanmıştır.
MEB üç veri açıklamaktadır. “Brüt okullaşma oranı”, “net okullaşma oranı”, “düzeltilmiş net okullaşma oranı”. “Düzeltilmiş net okullaşma oranı” daha da ağır bir sonuç ortaya koymaktadır. O istatistikler dikkate alınırsa okullaşmayan öğrenci sayısı 1 milyon 200 bin 892’ye çıkmaktadır.
Okulda kaydı olmayan, açıköğretimde kayıtlı, mesleki eğitim merkezlerine (MEM) yönlendirilen ve Suriyeli sığınmacılardan kaydı olmayanlarla birlikte 3 milyon 321 bin 738 çocuk sonuçta okulda yok.
*MEB ve TÜİK verilerinden hesaplandı.
** 30 Mart 2022 ”MEB raporu: Suriyeli çocukların yüzde 35’i okula gidemiyor' – DW
Okul dışında olan çocuklar bunlarla da sınırlı değil. Bir yerlerde kaydı olup okula gitmeyenler bu sayılara dahil değil ki devamsızlık ortaokul 7-8. sınıflarda ve ortaöğretim düzeyinde (liselerde) maalesef oldukça yaygın bulunuyor.
“4 alan ve 184 meslek dalı. 9, 10 ve 11. sınıf öğrencilerine asgari ücretin en az yüzde 30’u, 12. sınıftaki kalfalara asgari ücretin en az yüzde 50’si kadar maaş. İş kazası ve meslek hastalıklarına karşı sigorta.” tanıtımıyla bizzat MEB tarafından okul dışı teşvik ediliyor maalesef. Aralık 2022 itibariyle sadece MESEM dikkate alınırsa şu anda 1 milyon 229 bin 530 öğrenci sayısına eriştiklerini resmi sitelerinde ilan etmiş bulunuyorlar. (https://e-mesem.meb.gov.tr/Login.aspx, Erişim 22,12,2022).
Bu öğrenciler 4 gün işteler, haftada sadece 1 gün okul şartı bulunuyor. Bu tek okul gününün de pratikte nasıl işlediği ayrı bir soruyu oluşturuyor.
Anne babası hapse düşüp hali sorulmayanı, bu halde açlıktan öleni, tarikat-cemaat mekanlarında onlarca yıl kaydı bile sorulmayanı… Türkiye’nin 2021 yılı bunları hak etmiyor.
İrade hepimizin iradesi. “Hiçbir şey yapamıyorum” diyen biri bile hiç değilse bunları “Tasvip etmediğini” söyleyebilir, o zaman bu Türkiye ve bu dünya daha başka bir yöne doğru yol alacaktır.
