Türkiye’de yediden yetmişe, ya doğrudan öğrenciyiz, ya çocuğumuz torunumuz var, en azından yeğenlerimiz, kuzenlerimiz hepimiz okulla ve örgün eğitimle de doğrudan, dolaylı yakından ilgiliyiz. Çocukların hangi nitelik ve türde eğitim alacağı, hangi sosyal çevre ve arkadaşlıkları olacağı, gelecekte hangi mesleği yapacağından evleneceği kişinin kim olacağına kadar “okul” temel faktörlerden biri.
Bugün özellikle iki soruna dikkat çekeceğim. Birincisi KOLAYCA çözülebilecek SINAV ve YERLEŞTİRME TAKVİMİ, ikincisi çok daha zor olan NİTELİKLİ ÖLÇÜT sorunu.
İkisi de çok önemli.
SINAV VE YERLEŞTİRME TAKVİMİ MARTA KADAR BİTMELİ
MEB’e ve YÖK’e çağrı şudur ki sınav ve yerleştirmeler marta kadar bitirilsin ki aile ve gençler de önünü görebilsin, sınav ve yerleştirme stresi ve kaygıları yerine bahar ve yaz ayları için nitelikli planlama, okuma veya çalışma yapabilsin.
Mevcut durum ve sorun şu ki; okul ve eğitim yediden yetmişe herkesi çok etkiliyor, kaygılar tavan yapıyor, çünkü aynı zamanda çocuğu ve çevresini yaşam boyu etkileyen sonuçlar doğuran bir durum. Ancak tüm süreç haziran-ağustos aylarına taşınarak çocuk, genç ve tüm ailelerin uzun erimli okuma, çalışma ve dinlenme planlarını tümden verimsizleştiriyor, bütün yazı gelecek kaygılarının tavan yaptığı tercih ve yerleştirme süreçleriyle geçirmek zorunda kalıyoruz.
Sınav ve yerleştirme takvimini bir hatırlayalım.
2022 yılı için YKS-Yükseköğretim Kurumları Sınav ve Yerleştirme Takvimi:
2022-YKS 1. oturum (TYT), YKS 2. oturum (AYT), YKS 3. oturum (YDT) Başvuru Tarihleri 11.02.2022 21:30- 07.03.2022 23:59,Sınav Tarihleri: 16.03.2022- 17.03.2022 23:59,Sonuç Açıklama Tarihi: 20.07.2022,2022 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) Yükseköğretim Programları veKontenjanları Kılavuzunun İlk Örneğinin Yayımı: 19.07.2022,Tercih Süresi: 27 Temmuz-5 Ağustos 2022,Genel Yerleştirme (İlk Yerleştirme) Sonuçlarının Duyurulması: Henüz belli değil, tahmini 15-20 Ağustos 2022, Kayıt İşlemleri: Tahmini 22-26 Ağustos (elektronik kayıtlar birkaç gün öncesine kadar), Ek Yerleştirme Kılavuzunun Açıklanması: Henüz belli değil, geçen yıl 14 Ekim,Ek Yerleştirme Tercih İşlemleri: Henüz belli değil, geçen yıl 14-18 Ekim,Ek Yerleştirme Sonuçlarının Duyurulması: Henüz belli değil, geçen yıl 22 Ekim,Ek Yerleştirme Kayıt İşlemleri: Henüz belli değil, geçen yıl 26 Ekim-1 Kasım.Bütünleme ve Tek Derse Kalanların Kayıt Tamamlaması: Henüz belli değil, geçen yıl 30 Aralık.
Daha pek çok ayrıntı var, onlara girmedim.
LGS Takvimi:
Başvuru, 4-14 Nisan 2022, Giriş belgeleri 27 Mayıs 2022, Sınav 5 Haziran 2022, Sınav sonuçları 30 Haziran 2022, Tercihler 4 Temmuz-20 Temmuz, Yerleştirme sonuçları ve boş kalan kontenjanların duyurulması 25 Temmuz 2022. Yerleştirmeye Esas 1. Nakil Tercih Başvurularının Alınması: 25-29 Temmuz 2022, Yerleştirmeye Esas 1. Nakil Sonuçlarının İlanı: 01 Ağustos 2022. Dahası 2. Nakil Tercih Başvurularının Alınması, 2. Nakil Sonuçlarının İlanı ve daha pek çok işlem ve takvim var.
Özetle bütün yıl, bütün bahar ve yaz sınav ve yerleştirme için stresle kaygıyla heba ediliyor. Oysa bu işlemler marta kadar tamamlansa herkes ona göre nitelikli yaz ve gelecek planlaması yapabilir.
EĞİTİMİN, BİLGİNİN GÖRECESİ OLMAZ: NİTELİKLİ ÖLÇÜT OLMALI
Eğitimin bilgininin görece ölçütü değil nitelikli mutlak ölçüleri bulunmaktadır. Okul ders programları bu mutlak ölçütleri içermektedir. İyi bir okulun mezununun bunların hemen hepsini, bir okulu bitirme yeterliliği için de en azından program gereklerinin yarısını başarmalı ki bir anlam ifade etsin. Bunu başaramayanlar ise o program başarılarını sağladıktan sonra mezun edilmelidir. Bunun için o öğrencilere olanak sunulmalıdır.
Aynı şekilde yükseköğretim programlarında herkesin istediği programa gidiş olanağı sağlanamıyorsa en azından “NİTELİKLİ ÖLÇÜT” olmalı. Her üniversite ve program için 5 YIL ÖNCESİNDEN TYT ve alan sınavlarında aranan asgari “DOĞRU SORU” ORTALAMASI duyurulabilir ve bunu başaran her öğrenci o programa kabul edilebilir Örneğin A Üniversitesi Tıp Fakültesi için TYT ve Sayısalda yüzde 90’ını yapanlar, Makine Mühendisliği için yüzde 80’ini yapanlar, Meslek Yüksekokulu için TYT’de asgari yüzde 40’ını yapanlar gibi NİTELİKLİ MUTLAK ölçütler ilan edilir. Böylece okul da aile de öğrenci de UZUN ERİMLİ NİTELİKLİ HEDEFLERİ görür ve hep birlikte bu hedefleri yakalamak için işini gücünü görür. Rekabetten çok nitelik için birlikte mücadele emek esas olur. Her genç birbirini elemek için değil bilgi becerisini artırmak için uğraş verir.
Şu andaki tıp, eczacılık, diş hekimliği, hukuk, öğretmenlik ve bazı mühendislikler için asgari sıralama (örneğin tıp için ilk 50 binde olma şartı) bile daha niteliğe yönelik ama yarışmacı mantıkta bulunuyor. Oysa nitelikli ölçüler koyulsa -örneğin tıp için sayısalda yüzde 90 soruyu doğru yanıtlamak- çok daha bilgi yönelimli ve dayanışmacı olacaktır, aile ve öğrenciler birbirini geçmek için değil tüm arkadaşlar birlikte bu bilgi beceri için emek harcayacaktır.
NİTELİKLİ ÖLÇÜTLER EN AZ BEŞ YIL ÖNCESİNDEN İLAN EDİLMELİ
Gerek LGS gerekse YKS’de nitelikli mutlak asgari ölçütler en az beş yıl öncesinden belirlenmeli ve ilan edilmeli ki aile, gençler, dahası okul ve öğretmenler buna uygun şekilde hazırlıklarını yapabilsin ve eğitim öğretimini sürdürsün. Örneğin hangi tür lise ve programa gideceğini planlayabilmek için bunu daha ortaokula başlamadan, hangi üniversite ve yükseköğretim programına gideceğini daha liseye başlamadan tasarlayabilmesi için uzun erimli süreci ve şartları bilmesi gerekmektedir.
Özetle MEB ve YÖK’de ciddi sistem ve strateji değişimlerine ihtiyaç var. Her şeyden önce de işlerini hakkıyla gerçekleştirmek üzere süreç ile ilgili sağlıklı veri, analiz, değerlendirme ve hepsi için de bilgi ve ciddiyete ihtiyaç var.
