NİYAZİ MISRİ ve ESKİ TİP BİR KUMPAS

Son Güncelleme :

15 Mayıs 2020 - 15:58

1617 yılında Malatya’da doğdu. 21 yaşında Halvetî Tarikatı şeyhi Malatyalı Hüseyin Efendi’ye katıldı, tasavvuf dersleri aldı. Diyarbakır ve Mardin’ de mantık ve kelam okudu. O zamanlar hocası yalnız Mısır’da bulunan “Gayb İlimleri Anahtarı” ilmini öğrenmek üzere Mısır’a gitti, Mısri mahlasını aldı.

Bir gün şeyhi ona, “Zahir ilim talebinden tamamen vazgeçmedikçe tarikat ilmi sana açılmaz,” deyince, rüyasında kendisine,“Senin şeyhin bu şehirde değildir,”dendiğini söyleyerek, Anadolu’nun işaret edildiği iddiasıyla,ısrarlara rağmen Mısır’ı terk etti.

İstanbul’a geldi ve Sokullu Mehmet Paşa Medresesi’nde bir hücrede aydınlanmaya başladı.

Bursa’ya geçti, bir süre Ulu Cami yakınındaki medresede çalıştı. Anlaşılan rüyalardan çok etkileniyordu. Yine bir rüya üzerine Uşak’a gitti, “Akıbet Şeyhim, göz bebeğim, kalbimin devası”dediği Şeyh Ümmi Sinan Elmalı dergahında imamlık, hatiplik ve şeyhinin oğluna öğretmenlik yaptı.Kırk yaşında Ümmi Sinan’dan hilafetini aldı

1669 tarihinde Bursa’ya geldi, Ulu Cami’de vaazlara başladı. Bu arada Abdal Çelebi adlı bir tüccar Niyazi’ye bir dergah yaptırdı. Zaman tekke medrese tartışmalarının en yoğun olduğu yıllardı ve sesli zikir meclisleri yasaklanmıştı. Mısri bu karara uymadı ve açıkça mücadele etti. Hacı Mustafa adlı birinin kızı ile evlendi ve bir kızı oldu.

1677’de Rusya seferi için halkı cihada davet etmek amacıyla, 300 kişilik bir derviş grubuyla Edirne’ye gitti ama Selimiye Camii’ndeki bir hutbesinden dolayı bu kez Limni Adası’na sürüldü. İki sene sonra affedilmesine rağmen dönmedi ve Limni’de kendi dergahını kurdu.

II.Ahmed Niyazi’yi çok saygı duyardı. Ne var ki, bir dedikodu yayıldı: Niyazi padişaha, iş başındaki hainleri kerameti ile birer birer haber verecekti. Nedense (!)bütün devlet adamları panikledi.

Bir kumpas lazımdı. Sadrazam Bozok’lu Mustafa Paşa, Mısri Efendi’nin duasını alarak sefere çıkmak isteyenPadişah’ı, “ Bu zat geldiği takdirde büyük bir fitne zuhur edecektir,” diyerek fikrinden vazgeçirdi.

Niyazi’nin, Selimiye Camiindeki vaazını dinlemek için büyük bir kalabalık toplanmıştı.Niyazi gittikçe güçleniyordu. Sadrazam, Padişahı Niyazi derhal sürgün edilmezse büyük bir karışıklık çıkacağına inandırdı ve aldığı bir fermanla Niyazi tekrar Limni’ye sürüldü 16 Mart 1694’te, 78 yaşındayken de vefat etti.

Marjinal bir adamdı: Sufi idi, filozof idi, şair idi, bestekar idi.

· “Hakk ilmine bu âlem bir nüsha imiş ancak,

Ol nüshada bu alem bir nokta imiş ancak,”

diyerek dünya nimetlerini küçümsüyor, Doğuda da bilim olduğunu söylüyordu..

“Dünya ağacının meyvesi olan insan, yaratıkların özüdür. Bunun için gayelerin en yücesini araması gerekir. Bu da ilimdir,” diyerek bilime saygısını dillendiriyor, kendine güvenmenin önemini vurguluyordu.

“Sen seni bilmektir ancak pir’e ülfetten garaz.

Nokta-yıfehm eylemektir ilm-ü irfandan garaz,” diyerek, tıpkı Delfi’dekiApollon Mabedinin girişinde altın harflerle yazılan“KENDİNİ BİL” felsefesinin en büyük ilim olduğunu söylüyordu.