Karantina, İtalyanca asıllı bir kelime. Kırk anlamına geliyor. Veba salgını sırasında Venedik limanlarına gelen gemileri ve içindekileri kırk gün boyunca tecrit altında tutup karaya ayak basmalarını engellemeleri üzerine türetilmiş bir kelime.

Avrupa'nın kara veba ile yerle bir olunca, Osmanlı devleti, İpek Yolu ve İspanya’dan gelen tüm tüccarların başkent Bursa'ya girişini yasaklamış, kendileri için hazırlanan hanlarda çeşitli sürelerde bekletildikten sonra hastalık belirtileri göstermeyenleri serbest bırakmıştı.

Fatih İstanbul’u fethettikten iki yıl sonra, İstanbul’da görülen veba salgını sebebiyle askerler ve devlet adamları İstanbul’dan uzaklaşmış ve İstanbul’a özellikle Çin ve Güney Avrupa’dan gelen tüccarların girişini yasaklamış, dünyanın ünlü doktorlarını İstanbul’a getirip salgın ile mücadele edilmişti.

Ne var ki, Aynı Fatih’in oğlu ikinci Bayezid, karantinanın 'dinen caiz olmadığını ve kadere karşı gelmek olacağını' söyleyerek, salgın hastalıklara karşı hiçbir önlem almamış ve binlerce kişinin ölmesine sebep olmuştu. Hatta Şehzade Yavuz Sultan Selim’in bile buna kızdığı, babasını halka ilgisizlikle suçladığı söylenir.

Kanunî Sultan Süleyman döneminde de karantina uygulanmış, saraya giriş çıkışlar yasaklanmış, Yeniçeri Ocağı’na asker alımları durmuştu. İnsanların toplu hâlde bir araya gelmeleri yasaklanmış. halka kireç vs. ürünler dağıtılarak (O zaman kolonya var mıydı acaba?) evlerini temiz tutmaları emredilmiş, hastalığa yakalananlar derhal toplumdan ayrılmış ve tedavi edilmeye çalışılmıştı. Ancak millet, ölenlerin kıyafetlerini fukaraya dağıtarak salgını yaymaya devam etmişti. Aynı aymazlığın değişik versiyonlarını bugün de görüyoruz.

Yine bu dönemde dünyanın neresinden gelirse gelsin, tüm yabancı gemiler karantinaya alınmış, içindekiler hekimler tarafından muayene edildikten sonra kendilerine temiz kıyafetler verilmiş, yıkanmaları sağlanmıştı.

Osmanlı devleti ilk modern karantina uygulamasını ise, 1830 senesinde büyük kolera salgınına karşı yürürlüğe konulmuştu. Devrin padişahı İkinci Mahmut kolera salgınına karşı inanılmaz bilimsel yöntemlerle mücadele etmişti.

Rusya’da yayılan ve Osmanlı’ya gelmesi an meselesi olan kolera salgınına karşı, İstanbul’a gelen bütün gemilerin beş gün boyunca açıkta bekletilmiş, İstanbul halkına mecbur kalmadıkça evlerinden çıkmamaları söylenmiş, pazarların kurulması yasaklanmış, halkın ihtiyaçları görevliler tarafından ev ev gezilerek giderilmişti.

İzmir/Urla’da bulunan bir adaya Avrupalı uzmanlar getirilmiş ve her türlü ilaç, yatak, malzeme taşınmış, dönemine göre çok modern bir mekan yaratılmıştı. Bütün gemilerin önce bu adaya gelmeleri zorunlu tutulduğu gibi hacdan gelen bütün hacılar da burada karantinaya alınmışlardı. Bu uygulama her salgın döneminde devam etmişti.

İkinci Mahmut’un emriyle ulema ve hekimler her hafta toplanarak, uygulama sonuçlarını görüşmüşlerdi. Karantinanın caiz olduğuna dair fetvalar verilmiş, Karantina Nizamnâmesi çıkarılmıştı.

Çanakkale sahil şeridine karantina çadırları kurulmuş, İlk defa bu dönemde mezarlıkların şehir dışına yapılma yasası çıkmıştı.

Mezbaha haricinde hayvan kesimleri yasaklanmış, pazarlar ayda sadece iki kez kurulmuştu. Dükkân sahibi olmayan berberlerin tıraş etmeleri ve bu kişilere tıraş olmak, mahalle düğünleri, kahvehanelerde toplanılması yasaklanmıştı.

Başka önlemler de var ama sanırım bu kadarı bir fikir vermiştir.

BUNLARI GÖRDÜKÇE,

• ŞEHİR HASTANELERİ YAPAN ZEKANIN, 500 SENE ÖNCEKİNDEN BİLE GERİ OLDUĞUNU DÜŞÜNMEK ABES OLMAZ SANIRIM.