“Şaşkın ördek gibi daldım çöllere.” Göllere dalmak yerine şaşırıp karaya oturan ördeğin hikayesi diyelim. 14 Mayıs’tan sonra bu şaşkınlık memlekette daha da tepe yapmış durumda.
Sahte sorunla hakiki sorun karıştırılırsa, şaşkınlık insanlığın başına bela olur, insan bir vahim durumdan bir başka vahim duruma düşer, daha kötüsü enerjisini bu şaşkınlığı içerisinde tüketir, bitkin düşer, telef olur. U. Nutku’ya göre kaygan zeminlerde çapraz ilişkilerden bir problem bilinci çıkmaz. Bilimde, felsefede şaşırmak değil meraktır esas olan. O da daha en baştan problem bilinciyle başlar.
28 Mayıs’ta başkanlık seçiminin ikinci turu olacak. Erdoğan söylemi “kimlik” ve “terör” üzerinden kilitlemeye çalıştı, Kılıçdaroğlu dinciliği dengeleyeyim derken savrulup tümden milliyetçi söyleme, sığınmacı söylemine, Erdoğan’ın istediği “kimlik” söylemine, hem de çok geri bir noktadan düştü. Halk ne görüyor ne bekliyor, sahisi doğrusu ne, ne yapmalı?
Halkın neredeyse son 8-10 yıldır her geçen gün daha da zorlaşan yaşam pahalılığı, enflasyon ve genç işsizliğine karşısında doğru düzgün bir işe ve ücrete/kazanca ulaşma, özellikle de çocuklarının iş-geçimini güvence altında görme derdi, kirasını ödeyebilme derdi, çocuklarının ileride belli bir refaha ulaşabilme, konut ve otomobil sahibi olabilme hayalleri en temel önceliklerini oluşturuyor. Orta sınıf tümden eridi, tüm halk giderek daha da yoksullaşıyor.
Ne yazık ki bu yanlışlar sığınmacılardan da kaynaklanmadı, o da başka dış politika hatalarının sonucu, işi şaşırmayalım, şaşırtmayalım.
Yoksullaşmanın ve iktisadi sorunların çözümü iktisadi olup çözümü üretim ve hak temelli ekonomi politikten geçiyor.
Halkın büyük çoğunluğu hırsızlıktan, liyakatsizlikten, rüşvetten, iltimastan, torpilden çok muzdarip mi, bunları dert ediniyor mu, onu bilemiyorum, ama sonuçlarından yakından etkilendiğinin farkında bulunuyor. Torpil, nema bulan işin keyfinde, bulamayan bulma derdinde, ancak küçük bir grup bunları önlemeye çalışıyor. Partilerin kendi milletvekili adaylarının çoğu bile çabasına projesine liyakate göre değil “adamlık sadakatine” göre belirleniyor, resmi dairelerde bile kadrolar tarikatlara partizanlığa göre belirlenmiş bulunuyor.
Yine de işin doğrusu hak hukuk adaletten, bunların somutlaşması liyakat ve denetimden geçiyor.
Önce yanlış nerde diye soralım. Yanlış bilgi bilinçte bulunuyor, bilinç eksikliğinde bulunuyor. Bilim ve eğitim sorunu sanki “milliyetçilik” sorunuymuş gibi, sanki “dinden uzaklaşma/ dincilik” sorunuymuş, dahası sanki mezhep, demografi ve sığınmacılık sorunuymuş gibi görülmesinden kaynaklanıyor.
Halk sorunun kaynağını biraz görüyor; eğitim ve bilimden uzaklaşmanın yol açtığı eksiklikleri, eğitim ve bilim eksikliğini hissediyor ama diğer yandan halkın bir kısmı eğitim sorununun çözümü sanki kimlik inkarındaymış gibi bunu kimlik inkarı ile karıştırıyor, eğitim sorununa kimlik inkarcılığı sorununu da ekliyor.
Oysa bu ikisi iki farklı alanı oluşturuyor, eğitimde nitelikli eğitimle ana dillerinde çift ve çok dilli eğitim iki farklı sorun alanı ve her ikisi de çözülmesi gerekiyor. Eğitimde nitelik sorunu bilimsel eleştirel eğitimle çözülebilir, ana dilinde eğitim sorunu ise çok dilli eğitimle çözülebilir -en azından iki farklı sorun alanı olarak üzerine araştırılması ve politikalar üretilmesi gerekir.
Eğitim ve bilim alanında yapılması gereken doğru düzgün okul üniversite, doğru düzgün eğitim bilim politikaları ve olanaklarının geliştirilmesi, tüm halka eşit şartlarda sunulabilmesidir.
“Kürt” sorunu en az iki boyutu olan bir sorundur: Kişi hakları ve kültürel haklar. Kimlik sorunları öncelikle bir özgürlük sorunudur; her iki düzeyin de soruna dönüşmesi daha çok “inkar” politikalarına dayanan negatiflikten kaynaklanmaktadır, negatif bir sorundur. “İnkar” sorunu inkar edende çözülmesi gerekir, bu da inkarcılıkla değil, ön yargılarla ve dışlamalarla değil, ancak dahil ederek, özgürlüklerle ve çoğulculukla çözülebilir. Kürtçe veya farklı bir dil kimlik boyutu, kamusal alanda, hukuki ve resmi düzeyde özgürlükçü çoğulcu demokrasi ve yurttaşlık anlayışı ile çözülebilir.
Tartışılması ve savunulması gereken çoğulcu bir demokrasidir.
Türkiye’de, Ortadoğu’da veya dünyada kimlik temelli sorunlar öncelikle yaşam biçimlerine ve ifade özgürlüklerine yönelik kısıtlama ve müdahalelerden kaynaklanmaktadır. Dini kimlik, cinsel kimlik, toplumsal cinsiyet dayatmalarının ortaklaştığı nokta özgürlüklerin inkarı, özgürlük düşmanlığıdır. Dini kimlik, cinsel kimlik veya cinsiyet dayatmalarının, genel olarak kimlik odaklı ön yargı ve ayrımcılıkların aşılması ise öncelikle yaşam biçimi, düşünce ve ifade özgürlüklerinden geçmektedir.
Doğru politika ve yapılması gereken özgürlüklerin garanti edilmesidir.
Sorun tanımı ve bilincinin eksikliği şaşkınlığa yol açmaktadır. Kılıçdaroğlu ve hemen tüm politikacıların şaşkın ördek gibi çöllere dalmaması veya sığ sularda gemiyi karaya oturtmaması için gittiği yönden geriye dönüp doğru yönde yol alması gerekir.
Özetle içerik olarak da yol yöntem olarak da barınma, geçim, sağlık sorunları ve iktisadi sorunların üretim, hizmet, hak, özlük temelli, yolsuzlukların haksızlıkların denetim temelli, eğitim sorunlarının bilim ve eleştirel düşünce temelli, kimlik ve yurttaşlık sorunlarının demokrasi, çoğulculuk ve özgürlük temelli çözülmesidir. Söylem ve politikaların da bu eksenlere çekilmesi gerekir.
