MIT… Yani Massachusetts Institute of Technology ve Oxford Üniversitesi. Dünyanın önde gelen en seçkin üniversitelerinden ikisi. İkisinden de Yalan Haber konusunda haber var.
MIT yaptığı araştırma sonunda yalan haberlerin çok daha uzağa, çok daha hızlı bir biçimde’ yayıldığını, Oxford yalan haber üretmede Türkiye’nin Dünya Şampiyonu olduğunu ortaya koydu.
MIT 2006-2017 arasında atılan trilyonlarca tweeti, inceledi; teyit etme konusunda uzman, altı kurumdan yardım aldı. İki yılda tamamlanan araştırmanın bulguları şöyle:
• Yalan haber içeren tweetler, gerçek haber içerenlere kıyasla çok daha fazla paylaşılıyor;
• Doğru bilgi içeren bir tweet’in 1.500 kişiye ulaşma hızı, yalan habere göre altı kat daha yavaş.
• Yalan haberlerin ‘viral’ (bulaşıcı) olma ihtimali çok daha yüksek. Bu haberler hem aynı zincir içinde, hem de yeni zincirlerde tekrar tekrar paylaşılıyor;
• Doğru bir haberin Twitter’ın derinliklerine ulaşma hızı, yalan haberden 20 kat daha düşük;
• Siyasetle ilgili yalan haberler, diğer konularla ilgili yalan haberlerden hem daha hızlı, hem de daha derin katmanlara yayılıyor;
Araştırmayı yapanlar bile şaşmış. Öğretim üyeleri SoroushVosoughi, DebRoy ve Sinan Aral diyor ki, “ Sonuçlar bizi çok şaşırttı. Yalan haberin daha hızlı yayılması değil, aradaki farkın boyutu şaşırtıcıydı” dedi.
GELELİM OXFORD’A…
Onlar da yalan haberin üretimini araştırmış ve Resmi Bildiri: Dünyada En Çok Yalan Haber Türkiye’de Üretiliyor
Araştırmaya göre;
• Katılımcıların sadece yüzde 38’i haberlere güveniyor.
• Türkiye yoğun bir baskı ortamı var.
• Katılımcıların yüzde 65’i yetkililerle sorun yaşamamak için internette bile düşüncelerini açıklayamıyor.
• Habere güven konusunda Türkiye 37 ülke içinde 27.sırada.
• Katılımcıların yüzde 49’u siyasi veya ticari haberlerin tamamen uydurma olduğunu söylüyor.
DİKKAT…
• ARAŞTIRMA BEŞ YIL ÖNCESİNİ KAPSIYOR. TRENDİN NE ÖLÜDE VE NE KADAR HIZLA ARTTIĞI TÜM DÜNYACA MALUM.
SIKINTI…
• DOĞRU HABER YAPANLAR CAZALANDIRILACAK, YALAN HABERLER ÖDÜLLENDİRİLECEK GALİBA.
NE YAPSAK?
• “SÖYLESEM TESİRİ YOK,
SUSSAM GÖNÜL RAZI DEĞİL.”