Bugün analarımızın, bacılarımızın eş ve çocuklarımızın günü. Yani ‘’Dünya Emekçi Kadınlar Günü.’’ Kadınlar bugün eylemleri ile hakları konusunda farkındalık yaratıyorlar. Uyarılarda bulunuyorlar. Birleşmiş Milletler Örgütü tarafından da ‘’kadın hakları, uluslararası barış günü'olarak kutlanan bugün hakkında bir bilgi tazelemesi yaparak başlayalım.
DÜNYA KADINLAR GÜNÜNE NASIL GELİNDİ?
Dünya kadınlar günü de diğer önemli günlerde olduğu gibi bir hak arama savaşımından kaynaklanıyor.Kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olma mücadelesi ile başlar.
8 Mart 1857 yılında Amerika'nın New York kentinde tekstil sektöründe çalışan yüzlerce kadının işçi; düşük ücret, uzun çalışma saatleri ve insanlık dışı çalışma koşullarını protesto etmek için greve başladılar.
Bu grev sırasında işçilerin fabrika önünde kurdukları barikatlarda yangın çıktı. Çıkan yangında kaçamayan çoğu kadın olan 129 can yanarak öldü.
CLARA ZETKİN VE ROSA LUXEMBURG ÖNCÜLÜK EDİYOR
Bu olaylardan tam 52 yıl sonra 1910yılındaDanimarka'nın Kopenhag kentinde düzenlenen II. Sosyalist Enternasyonal'e bağlı Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı'nda Almanya Sosyal Demokrat Partisi delegeleri ClaraZetkin, Kate Duncker, Rosa Luxemburgve arkadaşları bundan böyle her yıl bir 'Kadınlar Günü' düzenlenmesi önerisini getirdi ve öneri oybirliğiyle kabul edildi.
RUS ÇARI’NI DEVİRDİLER
İlk uluslararası etkinlikler ise 1911'de, Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre'de düzenlendi.
Birinci Dünya Savaşı sırasında, 1917'de Rus emekçi kadınlar 'Ekmek ve barış istiyoruz' sloganlarıyla sokaklara çıkmıştı.
Eylemlerden dördüncü gününde Rus Çarı tahttan indirildi. Kurulan geçici hükümet ise kadınlara seçme hakkı tanıdı.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KABUL EDİYOR
1975 yılı‘’Uluslararası Kadınlar Yılı’’ olarak kutlandı. Etkinlik ve tanıtımlar yapıldı.
2 yıl sonra yani 1977 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu8 Mart’ı 'Kadın Hakları, Uluslararası Barış Günü' olarak kabul etti.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun gerekçesi;‘’dünya barışının korunması, sosyal gelişim ve temel insan haklarının kullanılması için kadınların da eşitlik ve kendilerini geliştirmelerine olanak sağlama gereksinimi idi. Kadınlara eşit hakların verilmesinin dünya barışını güçlendireceği’’şeklindeydi.
DÜNYA ERKEKLER GÜNÜ DE VAR AMA…
Erkekler günü de var! Vardır ama yaygın değildir. ‘’19 Kasım Dünya Erkekler Günü’’ olarak1990’dan beri kutlanıyormuş. Ben yeni duydum. Bütün dinlerin inançların üstünlük tanıdığı erkek egemen bir evrende ‘’erkekler günü’’ biraz anlamsız geliyor.Evren diyorum çünkü doğa da öyle!
TÜRKİYE’DEKİ UYGULAMA
1975 yılından başlayarak 1980 Darbesine kadar çok belirgin olmamakla birlikte sol sosyalist örgütler tarafından 4 yıl boyunca sokaklarda ve salonlarda kutlandı.
12 Eylül 1980 Darbesi'nden sonra tekrar askeri cuntası yönetimi tarafından dört yıl süreyle hiçbir kutlama yapılmasına izin verilmedi.
Demokratik hakların kısmen kullanılmaya başlandığı 1984 tarihinden itibaren Ülkemizde kutlanmaya devam edildi.
Özellikle kadın hak ihlallerinin ve kadın cinayetlerinin yaygınlaşması bir emek eylemi olan kadınlar gününü bu hak ihlalleri bağlamında etkinlik kazanmaya başladı.
Baskılar kalkmış değil.2019 yılında polis İstiklal Caddesi'nde toplanan binlerce kadının yürüyüşünü engelledi. Kalabalığın üzerine göz yaşartıcı gaz ve plastik mermilerle müdahale edildi.
Günümüzde tarihinden ve bağlamından farklı olarak kadınlara bahşedilen bir gün kutlanıyormuş gibi hediyeleşme şekline dönüştürülmesi geçmişte yaşanan trajediye de uygun düşmemektedir.
Hatta ‘’hediyeleşmek suretiyle tüketim pazarlama eylem ve yöntemi’’ haline getirilmesi ise mücadelenin tarihsel anlamını da yitirmektedir.
129 kadın 1857 yılında çiçek istedikleri için ölmediler! Ekmek için, eşitlik ve hak için öldüler!
Bütün Dünya kadınlarının ‘’Dünya Emekçi Kadınlar Günü’’ kutlu olsun.
Sabri Arpaç
sabriarpacymm@gmail.com
