Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Dr.
Nezaket Erdoğan, sigara içenlerin önemli bir kısmında KOAH’ın geliştiğini, ülkemizde 20 yaş üstündeki kişilerin en az yarısının sigara bağımlısı olduğuna dikkat çekti, sigara içme alışkanlığının çok yaygın olduğu ülkelerde KOAH’ın önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu söyledi.
Uzman Dr. Nezaket Erdoğan, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)’ı n“Uzun süredir bronşlarda tıkanmaya neden olan bir hastalık” şeklinde tarif edilebileceğini belirterek, bu konuda şunları söyledi:
“ Bu hastalığın en kötü yanı, bronşlarda oluşan tıkanmanın bir daha düzelmeyecek düzeye kadar sinsice ilerleyebilecek olmasıdır. Hastalığın en önemli nedeni ise; tütün dumanıdır. KOAH için en önemli risk faktörü sigara içimidir. Bununla birlikte yaygın olarak kullanılan Pipo, Puro ve diğer tütün içme yöntemleri de KOAH için risk faktörleridir. KOAH’lı bazı kişiler yemek pişirme veya ısınma amacıyla kullanılan fırın, soba gibi araçlardan çıkan dumanla dolu evlerde yaşamıştır. Bazı KOAH’lı kişiler yıllarca tozlu veya dumanlı yerlerde çalışmıştır. Sigara dumanına sürekli maruz kalma(pasif içicilik)’da KOAH ve solunum sistemi şikâyetlerinin gelişmesinde rol oynar. Erken çocukluk döneminde geçirilen solunum sistemi enfeksiyonları, erişkinlik döneminde akciğer fonksiyonlarında kayba veya solunum semptonlarında artışa neden olur. KOAH, soluduğumuz havadaki zararlı gazlar ve sigara dumanının etkisi ile akciğerimizdeki hava yollarının daralmasına bağlı olarak nefes alıp verme, bilhassa nefes verme sırasında hava akımının kısıtlanması ile karakterize süreğen bir hastalıktır.”
KOAH KİMLERDE OLABİLİR?
KOAH’ın yetişkinlerde görüldüğüne dikkat çeken Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Nezaket Erdoğan, KOAH’lıların çoğunun ya halen sigara içmekte olan ya da eskiden sigara içmiş kişiler olduğunu belirterek, “ Her türlü tütün ürününü içmek KOAH’a neden olabilir. Yaklaşık olarak 20 yıl günde 1 paket sigara içme sonrasında ortaya çıkar. Eğer 1 paketten daha fazla sayıda sigara içiliyorsa hastalığın ortaya çıkma zamanı daha da kısalır. Hastalık genellikle 40 yaşından sonra belirti vermeye başlar. KOAH teşhisi alan kişilerin büyük çoğunluğu halen sigara içen veya çok üzün süre sigara içmiş ve bırakmış kişilerdir. Hastalık sinsi ilerlediğinden ve sigara bağımlıları öksürük, balgam çıkartma gibi şikâyetleri önemsemedikleri için KOAH teşhisi konduğu zaman hastalar akciğer kapasitelerinin önemli bir kısmını kaybetmiş olurlar. İlk defa solunum problemiyle karşılaştıysanız veya 1 aydan daha uzun bir süre bir öksürüğünüz var ise bir doktora gidiniz.” uyarısında bulundu.
SİGARA NASIL KOAH’A YOLAÇAR?
Sigara içenlerin önemli bir kısmında KOAH geliştiğini ifade eden Uz. Dr. Nezaket Erdoğan, hastaların önemli bir bölümünün hastalıklarının farkında olmadığını, öksürük, balgam çıkarmadan ve nefes darlığı gibi şikâyetleri için çok rahatsız edici olmadıkça doktora gitmediğinin ortaya çıktığını kaydetti. Dr. Erdoğan Dünya KOAH Günü nedeniyle yaptığı açıklamada şu uyarılarda bulundu:
“Sigara dumanı ile nefes boruları ve hava keseciklerine zararlı gazlar ve maddeler dolar. Yıllar geçtikçe bu zararlı gazlar ve maddeler bronşların ve hava keseciklerinin yapısını bozmaya başlar.Bunun sonucunda bronşların hastalanmasıyla Tıkayıcı Bronşit, hava keseciklerinin harabiyeti ve parçalanmasıyla ile AMFİZEM ortaya çıkar. KOAH adı altında bu iki hastalık yer almaktadır. Sigara içimi ile hem bronşlarda tıkayıcı bronşit hem de aynı zamanda amfizem gelişir. Akciğerde ortaya çıkan bu tıkanıklıklar v bozulmalar sonucunda kana oksijen geçişi azalır ve vücudun oksijensiz kalması ile pek çok ciddi rahatsızlıklar doğar.
KOAH İLERLEYİCİ BİR HASTALIKTIRGünümüzde akciğerde oluşan bu yapısal ve işlevsel bozuklukların tedavisi belirli oranlarda mümkün olabilmektedir. Sigaranın bırakılması ve etkin bir KOAH tedavi süreci ile hastalığın seyri değiştirilebilir. Diğer yandan sigara bırakılmaz ise hastalık çok hızlı ilerleyebilir. Bu nedenle; KOAH tedavisinde sigarayı bırakmak çok önemlidir.
KOAH HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?Nefes darlığı, Öksürük, Balgam Çıkarma (özellikle sabahları), Göğüste tıkanma, Hırıltılı solunum, Sabah baş ağrısı, Kor pulmonale (sağ kalp yetmezliği), Morarma. Bu şikayetler aylarca, yıllarca devam eden ve giderek artma gösteren bir seyir izler.
Öksürük ve balgam çıkarma önceleri sadece sabahları görülür. Balgam çok az miktarda çıkar. Hastalar genellikle bu şikâyetleri önemsemezler ve sigara içmenin doğal bir sonucu olarak kabul ederler. Gerçekte, şiddetli olmayan öksürük ile birlikte az miktarda balgam çıkarmak çok önemli bir hastalığın yani KOAH'ın erken habercisi olabilir. Eğer sigara içmeye devam edilirse ve hastalık ilerlerse öksürükler şiddetlenir ve balgam miktarı gittikçe artar. Hasta günün her saati balgam çıkarmaya başlar. Bazen boğulacak kadar şiddette öksürükler olmaya başlar.
Nefes darlığı hastalığın erken dönemlerinde koşma, hızlı yürüme veya merdiven çıkma gibi eforlarda ortaya çıkarken hastalığın ilerlemesi ile istirahat durumunda bile nefes darlığı oluşabilir. Genellikle öksürük, balgam ve nefes darlığı şikâyetleri 40 yaşından sonra ciddi şekilde artış gösterir.
Bütün bu yakınmalar kış aylarında, özellikle hava kirliliğinin yoğun olduğu dönemlerde ve gribal enfeksiyonlar sonrasında çok artar. Sigara içen kişilerde bu şikâyetlerden bir veya birkaç tanesi ortaya çıktığı zaman hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Erken teşhis, sigaranın bırakılması ve etkin bir tedavi ile ancak bu ilerleyici hastalıktan kurtulmak mümkün olabilir.
KOAH NASIL TEŞHİS EDİLİR?KOAH ilerleyici ve geriye dönüşü zpr bir hatalık olduğu için, ne kadar erken teşhis edilir ve ne kadar erken tedaviye başlanırsa hastalık o kadar az rahatsızlığa neden olacaktır. KOAH'lı hastalar ilk teşhis edildikleri anda genellikle akciğer kapasitelerinin önemli bir kısmını kaybetmiş olurlar. Bunun nedeni öksürük, balgam ve nefes darlığı şikâyetlerini ihmal etmeleridir. Hastalığın hafif dönemde iken teşhis edilmesi ile tedavi kolaylaşacak, hastalar tedaviden daha çok yararlanacak ve hastalığın ilerlemesi durdurulmuş olacaktır.
KOAH, teşhisi kolay bir hastalıktır. Sigara içiyorsanız, öksürüp, balgam çıkarıyorsanız, yaşıtlarınızdan daha çabuk yoruluyorsanız, üşüttüğünüz zaman iyileşmeniz uzun sürüyorsa, nefesiniz daralıyorsa, siz de
KOAH'LI olabilirsiniz. KOAH hastalığının kesin teşhisinde solunum testi yapılır. Bu çok kolay uygulanan bir testtir. Derin bir nefesle alınan hava solunum test cihazının (spirometrik tetkik)plastik borusu içinde çok hızlı bir şekilde üflenir.
KOAH erken teşhisi için sigara içen ve 40 yaşını aşmış herke yılda bir kez solunum testi yaptırmalıdır. Uzun süredir öksürük, balgam ve en önemlisi nefes darlığı şikâyetleri olan sigara içicilerde KOAH riski çok yüksektir. Bu kişilerin en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Solunum testi ile hem KOAH teşhisi konur hem de hastalığın şiddeti belirlenir. KOAH tedavisi hastalığın şiddetine göre planlanacaktır.”
Dünya KOAH GünüSadece ülkemizde değil, dünyada da giderek artış gösteren KOAH hakkında bilinci arttırmak amacıyla her yıl Kasım ayının üçüncü Çarşamba günü 'Dünya KOAH Günü' etkinliklerine ayrılmıştır. Dünya KOAH Günü, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığına karşı Küresel Girişim (GOLD) grubu tarafından tüm dünya ülkelerinde düzenlenmektedir. Bu özel günde, KOAH hakkında bilgi arttıracak çalşmalar yapılmakta; kendilerinde KOAH olduğunun farkında olmayan kişilerin basit bir solunum testi yaptırması ve erken tanısı teşvik edilmektedir. Günümüzde dünyada KOAH hastası olan her dört kişiden sadece biri hastalığın farkındadır. Ülkemizde ise KOAH'lı her on kişiden dokuzu, hasta olduğunu bilmemektedir.
Sonuç olarak: Kendinizi ihmal etmeyin. Nefes darlığı, öksürük, balgam yakınmalarınız varsa, mutlaka Göğüs Hastalıkları Uzman’ına başvurun ve KOAH hastası iseniz erken tanı şansını yakalayın.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Nezaket Erdoğan, sigara içenlerin önemli bir kısmında KOAH’ın geliştiğini, ülkemizde 20 yaş üstündeki kişilerin en az yarısının sigara bağımlısı olduğuna dikkat çekti, sigara içme alışkanlığının çok yaygın olduğu ülkelerde KOAH’ın önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu söyledi.
