Özellikle uzun süre kabızlık sorunu yaşayan kişilerde sık görülebilen anal bölge çatlakları yani anal fissür, tuvalet kabuslarına ve sosyal yaşamdan soyutlanmaya neden olabiliyor. Bu durumda vakit kaybedilmeden doktora başvurularak gerekli önlemlerin alınması daha ciddi tabloların önüne geçilmesini sağlayabiliyor.
Memorial Ankara Hastanesi Proktoloji Ünitesi’nden Prof. Dr. Bülent Menteş, anal fissür ve tedavisi hakkında şu bilgileri verdi:
“Anal kanal derisi (anoderm) üzerinde gelişen yırtıklara anal fissür adı verilmektedir. Bu yırtıklar, dışkılama sırasında yırtılır tarzda ya da küçük bir cam parçası çıkarır gibi şiddetli ağrı ve acıya neden olmaktadır. Bazen ağrıya küçük kanamalar da eşlik eder. Bu sıkıntılar nedeniyle dışkılama, hasta için adeta kabusa dönüşmektedir. Şiddetli ağrı, anal kanaldaki kas yapısında refleks bir kasılmaya yol açmaktadır. Kasılma olunca çatlak daha fazla yırtılmakta, bu durum da daha çok kasılmaya neden olarak bir kısır döngüyle sonuçlanmaktadır.
Akut çatlaklar kronikleşmeden önlem alınmalı: Kesin nedeni tam olarak ortaya konmuş olmasa da genellikle kabızlık, düzensiz dışkılama, nadiren ishal atakları ve altta yatabilen başka faktörler anal fissüre yol açabilmektedir. Bebekler dahil pek çok bireyde zorlanmayla yüzeyel, geçici, akut çatlaklar oluşabilmektedir. Ancak bu tablonun uzaması veya yerleşmesi, daha derin, inatçı ve kronik anal fissürle sonuçlanmaktadır.
Tedavide hasta için en uygun yöntem seçilmeli: Anal fissürlerde tedavi stratejisi, fissürün özellikleri ve birtakım basınç ölçümleriyle kararlaştırılmalıdır. Bu kapsamda nitratlı kremler, botoks uygulaması ve cerrahi gibi yöntemlerden hasta için en etkili ve güvenli yöntem belirlenmelidir. Ameliyat kaçınılmaz olduğunda ise sfinkterotominin basınç ayarlı (spasm-controlled veya pressure-controlled) yöntemle yapılması gerekir. Bu şekilde uygulandığında tedavi başarısızlığı riski ya da olası gaz kaçırma komplikasyonu ortadan kalkmaktadır. Bununla beraber bağırsak fonksiyonlarınınuygun diyet programları, bazı bitkisel uygulamalar ve benzeri yollarla düzeltilmesi durumunda farklı anal sorunlar gelişmesi de önlenmektedir.
Anal fissür iltihabi bağırsak hastalıklarının habercisi olabilir: Anal fissürlerin başarıyla tedavi edilmesi için, ilk etapta doğru tanı koyulması gerekmektedir. Tanının beraberinde hastalığının türünün sınıflandırılması ve olası ek rahatsızlıkların ayıklanması da önem taşımaktadır. Çünkü bazı hastalarda anal fissür buzdağının suyun üstünde görünen kısmı olabilmektedir. Bu sorun bazen iltihabi bağırsak hastalıkları, kadınlarda rektosel gibi daha önemli hastalıklara da işaret edebilmektedir. Akut fissürlerde ayrıntılı diyet önerileri, sıcak banyolar, gerekirse gliseriltrinitrat (GTN) krem uygulaması ile tedavi sağlanabilmektedir. Kronik anal fissürlerde GTN krem veya botoks enjeksiyonu ile uygun vakalarda ameliyatsız tedavi şansı da olabilmektedir. Bu hastalığın kronik vakalarının ameliyatsız tedavisinde botoks uygulaması önemli oranda başarı sağlayabilmektedir.
Akut makat çatlaklarının kronikleşmemesi için alınması gereken önlemler şu şekilde sıralanabilir:
Posadan zengin gıdalarla beslenilmelidir. Doğru porsiyonlarda salata, sebze, meyve ve zeytinyağı tüketilmelidir.
Her gün düzenli ve rahat tuvalete gidebilmek için kabızlığa neden olan yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
Kısa süreli olarak ağrı kesici pomadlar ve sıcak su banyoları yapılmalıdır.
Gün içinde bol su içilmelidir.
Makat bölgesi temizliğine çok önem verilmeli, sık sık duş alınmalıdır.”
